ဆူးငှက် သူ့ကျွန်လက်အောက် ရောက်ရှိနေချိန်မှာ မြန်မာပြည်သူလူထုဟာ အဆင့်မြင့်ပညာရေးကို လိုလားကြလို့ကောလိပ်ကျောင်းတွေ၊ တက္ကသိုလ်ကျောင်းတွေ ဖွင့်လှစ်ပေးဖို့ တောင်းဆိုကြတယ်။ အင်္ဂလိပ်ကလည်း သူ့အုပ်ချုပ်ရေး ယန္တယားမှာ အထောက်အကူဖြစ်စေဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး ရန်ကုန်မှာကောလိပ်ကျောင်း ဖွင့်ဖို့ စီစဉ်တယ်။ ဒါပေမယ့် အင်္ဂလိပ်အစိုးရ ဖွင့်ပေးတဲ့ကောလိပ်ကျောင်းဆိုတာ အိန္ဒိယ ကာလက္ကတား တက္ကသိုလ်ရဲ့ လက်အောက် က ကျောင်းခွဲလေး တစ်ခုပဲဖြစ်တယ်။ မြန်မာပြည် ကောလိပ်ကျောင်းသားတွေက အိန္ဒိယ ကာလက္ကတား တက္ကသိုလ် ရဲ့ လက်အောက်က ကျောင်းခွဲလေး ဖြစ်နေတာကို မကြိုက်ဘူး။ ကာလကတ္တား တက္ကသိုလ် က စစ်တဲ့ စာမေးပွဲကို ဖြေနေရတာလည်း မကြိုက်ဘူး။ ဒါကြောင့် ကိုယ်ပိုင်တက္ကသိုလ်ပေးဖို့ အင်္ဂလိပ်အစိုးရကို တောင်းဆိုကြတယ်။ အင်္ဂလိပ် အစိုးရက မြန်မာလူမျိုးတွေနဲ့ သင့်တော်မယ်လို့ ယူဆတဲ့တက္ကသိုလ်ဥပဒေမူကြမ်းကို ၁၉၂၀ မှာ ရေးဆွဲပေးခဲ့တယ်။ အဲဒီ့…
Read MoreCategory: ဆောင်းပါး
ဂေါဝိန်ဆိပ် နေဝင်ချိန်
ဆူးငှက် ဂေါဝိန်တဲ့..၊ လူမှန်း သိတတ်ကတည်းက ကြားဖူးနေသည့် စကားလုံးဖြစ်သည်။ မန္တလေးမှာမွေး မန္တလေးကြီးမို့ သည်စကားလုံးနှင့် မစိမ်းတာပေါ့ဟု သုံးသပ်ငြား မဟုတ်သေးဟု ငြင်းရဦးမည်။ ဂေါဝိန်တဲ့..၊ မြန်မာ့ သမိုင်းမှာက ဂေါဝိန်က ထင်ရှားသည့် ဇာတ်ကောင် ဖြစ်ခဲ့သည်။ ဇာတ်လိုက် မဟုတ်သော်လည်း ဗီလိန်ဟုတော့ စွပ်စွဲလို့ မရစကောင်းပေ။ သို့သော် ဂေါဝိန်ကပျော်ရွှင်ဖွယ် ဇာတ်ကွက်တော့ မဟုတ်။ သမိုင်းဇာတ်လမ်း၏ အစိတ်အပိုင်း ဇာတ်ကွက် တစ်ကွက် ဆိုငြားဇာတ်၏ အလှည့်အပြောင်းမှာ အရေးပါသော ဇာတ်ဝင်ခန်းဖြစ်ချေသည်။ အိပ်ငိုက်နေလို့ သည်ဇာတ်ဝင်ခန်းကို မသိလိုက်ဟု ဆိုသော် ဇာတ်ရည်လည်မှာ မဟုတ်။ ထို့ကြောင့် သမိုင်ကိုရေလည်ဖို့ မန္တလေးရောက်ခိုက် ဂေါဝိန်ကို သွားကြည့်စို့ဟုပြောဆို ညွှန်းရမည့် နေရာဖြစ်သည်။ ဂေါဝိန်တဲ့..။ ရတနာပုံ မန္တလေးနေပြည်တော် တနည်ထောင်စဉ် အပြင်မြေမြို့ရိုး၏ အနောက်ဘက်တံခါး၊…
Read Moreမန္တလေးချစ်သော သမိုင်းပါမောက္ခ
ဆူးငှက် ကျွန်တော်က မန္တလေး ဝိဇ္ဇာနှင့် သိပ္ပံတက္ကသိုလ်ကို ၁၉၇၅-၇၆ စာသင်နှစ်မှ ရောက်သည်။ တမာလမ်း၊ ရေနီမြောင်းနှင့်အဓိပတိဆောင်၏ တိုင်လုံးကြီးများနှင့် ခံ့ထည်သည့် မန္တလေးတက္ကသိုလ်ကို ရှေးရှေးက မျိုးဆက်များ၏ အသီးသီးသောဂုဏ်ရည်ဖြင့် လေးစားမြတ်နိုးစိတ် အပြည့်အလျှံ ရှိခဲ့ပါ၏။ မန္တလေးတက္ကသိုလ်မှာ (ထိုစဉ်က) ပါမောက္ခ ဦးနက်ရှိသည်။ဒေါက်တာဘကြည်ရှိသည်။ ဦးသိန်းမောင်ရှိသည်။ ဦးမောင်မောင်တင် (မဟာဝိဇ္ဇာ)ရှိသည်။ ဦးဆန်းထွန်း (မန်းတက္ကသိုလ်) ရှိသည်။ ရုက္ခဗေဒ ဒေါက်တာသန်းထွန်းရှိသည်။ သမိုင်းပါမောက္ခ ဒေါက်တာသန်းထွန်းရှိသည်။ တကယ်တော့ မန္တလေးတက္ကသိုလ်နှင့် ပတ်သက်၍ ရှေးရှေ့က အတွေ့အကြုံများမှာ မန်းတက္ကသိုလ် ကလောင်ရှင်များ အသင်းကထုတ်ဝေသော ကဗျာစာအုပ်များထဲက ဖတ်မှတ် လွမ်းဆွတ်၊ အားတက်ခဲ့ရသော စာတွေ့များပဲ ဖြစ်ပါ၏။ တက္ကသိုလ် မတက်ခင်က စာအုပ်တွေ ဖတ်ပြီး တက္ကသိုလ်ရောက်ရင် ပညာတွေ ဆည်းပူးလိုက်မယ်။ ပညာရှိ…
Read Moreလူထုဒေါ်အမာ ဟူသည် ပွဲကြိုက်ခင် တစ်ဦးလား
ဆူးငှက် ပြည်သူချစ်သော အနုပညာသည်များ၊ အောင်ဗလ ဖိုးစိန် စိန်ကတုံး ၊ ရွှေမန်းတင်မောင်၊ မြန်မာ့ မဟာဂီတ၊ အငြိမ့် စသောစာအုပ်များကို ပြုစုရေးသားခဲ့သည့် ဒေါ်ဒေါ်လူထုဒေါ်အမာ ဟူသည် ပွဲကြိုက်ခင်တစ်ဦးဟု သုံးသပ်လျှင် မှန်သည် ဆိုငြားတကယ်တော့ ခေတ်မီ၍ အအုပ်အစီးကောင်းသည့် ကြေးရေတက်မိသားစု က မွေးဖွားကြီးပြင်းခဲ့သော မန္တလေးသူတစ်ဦးမို့ ပွဲတိုင်းကျော်တော့ မဖြစ်ခဲ့။ ဒေါ်ဒေါ့် ပြောစကားများအရ သော်လည်းကောင်း၊ ရေးသားခဲ့သော စာများအရ လည်းကောင်းအငြိမ့်ပွဲလောက်သာပင် တစ်နှစ်တစ်ကြိမ် ကျင်းပသည့် ယပ်ဝင်းဘုရားပွဲမှသာ ကြည့်ရသည် ဆို၏။ ဒါတောင် ပွဲခင်းက မငြိမ်မသက်ဖြစ်လျှင် ချက်ချင်းပြန်ကြရသည်။ ရုံဇာတ်ပွဲများဆိုလျှင် မိဘ အုပ်ထိန်းသူများပါမှ တစ်ခါတစ်ရံ ကြည့်ရသည်။ အိမ်မှာ ဆေးရိုးပွဲရုံနှင့် ဆေးလိပ်ခုံရှိသောကြောင့် အလုပ်သမတွေ ဆေးလိပ်သမတွေက ပွဲကြိုက်ခင် ပွဲတိုင်းကျော်များဖြစ်သောကြောင့် ဆေးရိုးလှန်းရင်း၊…
Read Moreကျွန်မတို့ငယ်ငယ်က နှင့် လွမ်းဖွယ့် မွေးနေ့ပွဲများ
ဆူးငှက် ၁၉၉၄ခုနှစ် လူထုကြီးပွားရေး စာအုပ်တိုက်ကို ရောက်တော့ ကျွန်တော် ပထမဆုံး ပရု(ပ်)ဖတ်ရသည့် စာအုပ်က ဒေါ်ဒေါ်၏ ကျွန်မတို့ ငယ်ငယ်က စာအုပ်ဖြစ်သည်။ သည်စာအုပ်က စန္ဒာမဂ္ဂဇင်း၊ သဘင်မဂ္ဂဇင်းနှင့် လုံမလေး မဂ္ဂဇင်းတို့တွင် ဒေါ်ဒေါ်ရေးခဲ့သော ဆောင်းပါးများကို စုစည်းထားခြင်းဖြစ်၏။ “ကျွန်မတို့ ငယ်ငယ် က” စာအုပ်မှာ ဒေါ်ဒေါ်ရေးနေကျ စာပေအနုပညာ ယဉ်ကျေးမှု မဟုတ်ဘဲ ဒေါ်ဒေါ့် ငယ်ဘ၀ အစိပ်အပိုင်း ဖြစ်လေတော့ စိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းလှသည်။ ငယ်ဘဝကို ရေးသားရင်း ကိုလိုနီခေတ် မန္တလေး၏ ပုံရိပ်တွေကို အထင်းသားမြင်လာရသည်။ အထူးသဖြင့် ဒေါ်ဒေါ်က သူ့မိခင်၏ မိဘများဇာတိ လက်တောင်းကြီးက အမျိုးတွေအကြောင်း ရေးရာတွင် သရုပ်ပီလွန်းလှသည်။ ဒေါ်ဒေါ့်အဘွား ဒေါ်ရုပ်ဆိုးနှင့် လက်တောင်းကြီးက အဘွား ညီအစ်မဝမ်းကွဲ ဒွေးခုံ၊ ဒွေးဆုံနှင့် ဒွေးလုံတို့ အကြောင်း။ ဒေါ်ဒေါ်ပြောပြသော…
Read Moreကျွန်မတို့ငယ်ငယ်က နှင့် လွမ်းဖွယ့် မွေးနေ့ပွဲများ
ဆူးငှက် ၁၉၉၄ခုနှစ် လူထုကြီးပွားရေး စာအုပ်တိုက်ကို ရောက်တော့ ကျွန်တော် ပထမဆုံး ပရု(ပ်)ဖတ်ရသည့် စာအုပ်ကဒေါ်ဒေါ်၏ ကျွန်မတို့ ငယ်ငယ်က စာအုပ်ဖြစ်သည်။ သည်စာအုပ်က စန္ဒာမဂ္ဂဇင်း၊ သဘင်မဂ္ဂဇင်းနှင့် လုံမလေး မဂ္ဂဇင်းတို့တွင်ဒေါ်ဒေါ်ရေးခဲ့သော ဆောင်းပါးများကို စုစည်းထားခြင်းဖြစ်၏။ “ကျွန်မတို့ ငယ်ငယ် က” စာအုပ်မှာ ဒေါ်ဒေါ်ရေးနေကျ စာပေအနုပညာ ယဉ်ကျေးမှု မဟုတ်ဘဲ ဒေါ်ဒေါ့် ငယ်ဘ၀ အစိပ်အပိုင်းဖြစ်လေတော့ စိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းလှသည်။ ငယ်ဘဝကို ရေးသားရင်း ကိုလိုနီခေတ် မန္တလေး၏ ပုံရိပ်တွေကို အထင်းသားမြင်လာရသည်။ အထူးသဖြင့် ဒေါ်ဒေါ်က သူ့မိခင်၏ မိဘများဇာတိ လက်တောင်းကြီးက အမျိုးတွေအကြောင်း ရေးရာတွင်သရုပ်ပီလွန်းလှသည်။ ဒေါ်ဒေါ့်အဘွား ဒေါ်ရုပ်ဆိုးနှင့် လက်တောင်းကြီးက အဘွား ညီအစ်မဝမ်းကွဲ ဒွေးခုံ၊ ဒွေးဆုံနှင့် ဒွေးလုံတို့အကြောင်း။ ဒေါ်ဒေါ်ပြောပြသော…
Read Moreရှင်မာလဲပွဲတော်
ဆူးငှက် မန္တလေးသည် သက်တမ်း ၁၅ဝ အတွင်း ”စစ်ကိုလည်း ကြုံ၊ ခြအုံလည်းဖြစ် ဓားထစ်လည်းခံ” ဟူသော ပျဉ်းမငုတ်တိုကဗျာပါစာသားကဲ့သို့ ရောဂါကပ်ဘေး ကြီးများကျရောက်ခြင်း၊ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များကျရောက်ခြင်း၊ နယ်ချဲ့စစ်၊ပြည်တွင်းစစ်ကဲ့သို့ စစ်မီးစစ်လျှံအောက် ကျရောက်ခြင်းစသည့် ဘေးအန္တရာယ် များကျရောက်တိုင်း ဧရာဝတီမြစ်အနောက်ဘက်ကမ်းရှိ စစ်ကိုင်းမင်းဝံတောင်ရိုးသို့ ပြေးဝင်ခိုလှုံခဲ့ကြရသည် ချည်းဖြစ်သည်။ စစ်ကိုင်း မင်းဝံတောင်ရိုးက ”တောင်ခြေစိမ်းစမ်းချောင်တွေ သိန်းသန်း” ဟုဆိုရမလိုတောတောင်သဘာဝရေမြေနှင့် သာသနိက အဆောက်အဦတွေ ပေါများသည်။ ထိုနေရာများမှာ မန္တလေးမြို့သူမြို့သားသောင်းချီသိန်းချီ၍ လွတ်လပ်ချောင်ချိ အေးချမ်းစွာခိုကိုးနိုင်သည်။ ခိုလည်းခိုကိုးခဲ့ကြသည်။ အကြိမ် မရေတွက်နိုင်တော့ ။ စစ်ကိုင်းမင်းဝံတောင်ရိုး၏ ကျေးဇူးက မန္တလေးမြို့ပေါ်မှာတိုးလို့၊ တိုးလို့ နေတော့သည်။ ထိုထုထည်ကြီးမားသော ကျေးဇူးကိုကထိန် ရာသီတွင် မန္တလေးက စစ်ကိုင်းမင်းဝံတောင်ရိုးနေရဟန်းတော်များကိုကထိန်သင်္ကန်းဆက်ကပ်လှူဒါန်း ခြင်းဖြင့် ကျေးဇူးဆပ်ခဲ့ကြသည့် အစဉ်အလာရှိသည်။ ရတနာပုံမ်မန္တလေး ခေတ်ကတည်းက…
Read Moreဘုရားဈေးတိုက်ပွဲ ၈၅ နှစ်ပြည့်ပြီ
ဆူးငှက် အချိန်က လွတ်လပ်ရေး အရှိန်အဟုန် ပြင်းထန်နေတဲ့ ၁၉၃၈-၃၉ ခုနှစ်ကာလ။ ၁၉၃၈ ခုနှစ်ဆန်းကတည်းက မန္တလေးမှာ ဗဟိုအမျိုးသား အထက်တန်းကျောင်း (ယခု အထက-၂) က စပြီး နယ်ချဲ့ကို ဆန့်ကျင်တဲ့လှုပ်ရှားမှုတွေစတင်နေပြီ။ ဒီလှုပ်ရှားမှုတွေကို မန္တလေးမှာ အလွန်သြဇာရှိတဲ့ ရဟန်းပျိုအဖွဲ့ကလည်း ထောက်ခံနေပြီ။ နယ်ချဲ့ကလည်း ဖမ်းသူဖမ်း၊ ထောင်ချသူချနဲ့ ဖိနှိပ်နေပြီပေါ့။ ဒီကြားထဲ လူမျိုးရေးအဓိကရုဏ်းကိုလည်း ဖန်တီးလိုက်သေးတယ်။ ဒါပေမယ့် နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေး အရှိန် အဟုန်က မပျက်ပြယ်ခဲ့ပါဘူး။ ကျောင်းသားလှုပ်ရှားမှုက စခဲ့တဲ့ နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေးဟာရဟန်းပျိုအဖွဲ့ရော၊ မြို့လူထုသာ မက ဈေးချိုသူဈေးချိုသားတွေလည်း ပါဝင်လာကြတယ်။ ကျောင်းသားတွေနဲ့ မြို့လူထုကစီတန်းဆန္ဒပြမယ်။ ဈေးချို တော်ကြီးလည်း ဆန္ဒပြလူထုကြီးကိုကြိုဆိုကြမယ်။ ဂုဏ်ပြုကြမယ်။ ခေါင်းဆောင်တွေကိုပန်းကုံးစွပ်ကြမယ်နဲ့ အုတ် အော်သောင်းနင်းဖြစ်နေတော့ နယ်ချဲ့ဟာ ဈေးချိုတော်မှာ ပုဒ်မ-၂၃(၇)ကို ထုတ်ပြန်လိုက်ပါတယ်။ …
Read More“အမိတက္ကသိုလ်ကို လွမ်းမိတဲ့ အခါ…”
သွေး (စစ်ကိုင်း) တက္ကသိုလ်တက်ရောက် ပညာသင်ယူခဲ့သူတိုင်း တက္ကသိုလ်ရဲ့ နေ့ရက်တွေကို သတိတရရှိနေတတ်ကြပါတယ်။ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် လို့ ဆိုလိုက်ရင် “အဓိပတိလမ်း” နဲ့ “ကံ့ကော်ပန်း” တွေကို ပြေးမြင်ယောင်မိမှာ ဖြစ်သလို မန္တလေးတက္ကသိုလ် လို့ ဆိုလိုက်ရင် မိန်းအဆောက်အဉီနဲ့ စိန်ပန်းတွေကို မြင်ယောင်မိမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ တက္ကသိုလ်ရဲ့ အငွေ့အသက်ကို ပြည့်ပြည့်ဝဝ ရရှိခဲ့တဲ့ ရက်စွဲတွေကို ပြန်တမ်းတမိတိုင်း ကျောင်းနေဖက် သူငယ်ချင်းတွေကိုပါ သတိရမိပါရဲ့။ မန္တလေးတက္ကသိုလ်မှာ ရူပဗေဒအထူးပြု ကျောင်းသူတစ်ယောက်အနေနဲ့ တက်ရောက်ခဲ့ရတဲ့ အချိန်တွေဟာ ကျမရဲ့ ဘဝမှာ အပျော်ရွှင်ဆုံးကာလ တစ်ခုပါပဲ။ အထက်မြန်မာနိုင်ငံက အထင်ကရတက္ကသိုလ် ဖြစ်တဲ့ အတွက် အနယ်နယ်အရပ်ရပ်က ကျောင်းသား, ကျောင်းသူတွေ တက်ရောက်တဲ့ တက္ကသိုလ်ဆိုရင်လည်း မမှားပါဘူး။ ကျမတို့ ကျောင်းတက်စဉ်က ဖယ်ရီလို့ ခေါ်တဲ့ ကျောင်းကြို/ပို့ကားနဲ့…
Read More၈၅ နှစ်ပြည့် လူထုကြီးပွားရေးစာအုပ်တိုက်
ဆူးငှက် ဒီနှစ် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လမှာ မန္တလေးက “လူထုကြီးပွားရေး”စာအုပ်တိုက် ၈၅ နှစ် သက်တမ်းပြည့်ပါတယ်။ လူထုကြီးပွားရေးစာအုပ်တိုက်ကို ရန်ကုန်မြို့ ၃၈ လမ်း၊ အမှတ် ၂၂၃ မြေညီထပ်မှာ စတင်တည်ထောင်ခဲ့ပါသတဲ့။ အဲဒီအချိန်ကြီးပွားရေးကိုလှလို့ အမည်တွင်တဲ့ နောင် လူထုဦးလှတို့ စတင်တည်ထောင်ခဲ့ကြတာပါ။ ကြီးပွားရေးစာအုပ်တိုက်ကို စတင်ထူထောင်တာကတော့ ၁၉၃၈ ဇူလိုင်လပါတဲ့။ ကြီးပွားရေးစာအုပ်တိုက်မထူထောင်မီ ၁၉၃၄ ခုနှစ်လောက်ကတည်းက ကြီးပွားရေးမဂ္ဂဇင်းကို အယ်ဒီတာ ကိုလှ ကထုတ်ဝေနေပါပြီတဲ့။ အဲဒီခေတ် အဲဒီအခါကထုတ်ဝေတဲ့ကြီးပွားရေးမဂ္ဂဇင်းဟာ လူငယ်များ ကျန်းမာသန်စွမ်းပြီး ပညာတွေတတ်၊ အမြင်တွေကျယ်ကာ တိုင်းပြည်လွတ်လပ်ရေးကြီးပွားရေးလမ်းကြောင်းကို စိတ်အားထက်သန်စွာ ကြံဆောင်ကြစေဖို့ ရည်ရွယ်ခဲ့တာပါပဲ။ ဒါ့ကြောင့်လည်း ကြီးပွားရေးမဂ္ဂဇင်းက အဲဒီခေတ် အဲဒီအချိန် အခြားမဂ္ဂဇင်းစာစောင်များမှာ ပါလေ့ရှိတဲ့ မိန်းကလေးလှလှနဲ့မျက်နှာဖုံးမျိုးမဟုတ်ဘဲ ကျိုးနေတဲ့ထီး ပေါက်နေတဲ့…
Read More