သတိပြု ပြင်ဆင်ရမယ့် ရေကြီးရေလျှံမှု အန္တရာယ်

SN (VOM) ရေကြီးရေလျှံမှုပြဿနာဟာ အခုနောက်ပိုင်းနှစ်တွေမှာ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း နှစ်စဉ်ပုံမှန် ကြုံတွေ့နေရတဲ့ ပြဿနာတရပ် ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ၁၉၈၈ ခုနှစ်မတိုင်မီက ရာသီဥတုဆိုးရွားလို့ ရေကြီးရေလျှံတာ၊ ကမ်းပြိုတာ၊ လူသေဆုံးတာ ရှားမှရှားပါပဲ။ ၁၉၈၈ ခုနှစ်မတိုင်မီက မြန်မာနိုင်ငံမှာ သဘာဝသစ်တောကြီး ၇၀ ရာခိုင်နှုန်း အုပ်ဆိုင်းထားတဲ့အတွက် တော်ရုံပြင်းထန်တဲ့ မုန်တိုင်းလောက်ကို မမှုကြပါဘူး။ မိုးကြိုးပစ်လို့သေတာ၊ ရေကြီးရေလျှံ ရေနစ်လို့သေတာ အလွန် ရှားပါတယ်။ အဲဒီနောက်မှာတော့ သစ်တောဧရိယာတွေ ရှားပါးလာတာမှာ ၂ဝဝဝ ပြည့်နှစ်မှာ သစ်တောဧက ၅၇ ရာခိုင်နှုန်း၊ ၂၀၁၅ ခုနှစ်မှာ သစ်တောဧက ၄၃ ရာခိုင်နှုန်းအထိ သဘာဝသစ်တောတွေ ပျောက်ဆုံးကုန်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် သဘာဝဘေးဆိုး ရေကြီးရေလျှံ၊ ကမ်းပြို၊ မြေပြိုမှုတွေဟာ တခြား သစ်တောပြုန်းတီးနိုင်ငံတွေလို ခပ်စိပ်စိပ်ကြုံလာရတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့သစ်တောပြုန်းတီးမှုမှာ ဘရာဇီးက ပထမ၊ အင်ဒိုနီးရှားက…

Read More

မုန့်သိုင်းခြုံ

  ဆူးငှက်   “တော်ပြီကွာ…၊ အငြိမ့်ကရတာပင်ပန်းလှတယ်၊ စိတ် နာပြီ…” “အငြိမ့်မကရင် ဘာလုပ်စားမတုန်း…” “မုန့်ရောင်းစားမယ်…” “ဘာမုန့်တုံး…” “အရပ်ကတို့ ဖမ်းလိုက်စမ်းပါ၊ ဖမ်းလိုက်စမ်းပါ… ဆို တဲ့မုန့်” “ဟ… ဘာမုန့်တုံးကွ” “မုန့်လေပွေလေ…” “သြော်… ဒီလိုလား။ ငါလည်း ပွဲမကတော့ဘူး” “မင်းက ဘာလုပ်စားမှာလဲ” “ငါလည်း မုန့်ရောင်းစားမှာပေါ့…” “ဘာမုန့်လဲကွယ်…” “ကိုင်း… ရွာစားရေ ရှမ်းဆိုင်းလေး…” (အငြမ့်တီးဝိုင်းမှ ရှမ်းအိုးစည်တီးလုံးတီးစေ) “မင်းဟာက…ရှမ်းအိုးစည်နဲ့ကတာကိုး… ဘာမုန့်တုံး ကွဲ့” “မုန့်သိုင်းခြုံလေ…”တဲ့။     ငယ်ငယ်က ကြည့်ဖူးတဲ့အငြိမ့်ပြက်လုံးပါ။ အခုလို ဘုရားပွဲတော်၊ ကထိန်ပွဲတော် ရာသီရောက်ရင်တွေ့တဲ့ အငြိမ့်ပွဲ ခင်းမှာ ပရိသတ်ထဲတိုးပြီး ဖိနပ်ဖင်ခုထိုင်ကာ အငြိမ့်ကြည့်ရတဲ့ အရသာဟာ ပြန်လှန်တွေးကြည့်တော့ အလွန်လွမ်းဆွတ်စရာ ကောင်းလှပါတယ်။ လူပြက်က တောင်ရှည်ပုဆိုးကို ဖနောင့်နဲ့ ခတ်ကာ မ,တဲ့ပြီး ခါးတောင်းကျိုက်၊…

Read More

မိုးမရွာဘဲ ကြာလေပြီ မိုးရော လေရော လာလေပြီ

      ဆူးငှက်   “မိုး… မိုး… ရွာလိုက်မိုး အိမ်မိုးခေါင် မြုံးထောင်ရအောင် ရွာလိုက်ပါတော့မိုး မိုးမရွာဘဲ ကြာလေပြီ မိုးရော လေရော လာလေပြီ…”     တန်ခူးမည်မှတ်၊ ဖက်ဆွတ်ရေတိုး… သင်္ကြန်မိုးတဲ့…။ ကဆုန်အတွင်းမြေသင်းပျံ့ပျံ့၊ မိုးနံ့နံ့ တဲ့။ နယုန်မိုးသေး မြက်သားမွေးသတဲ့…။ ဝါဆိုတစ်ကြောင်း၊ မိကျောင်းဖွေးဖွေး၊ မိုးအေးအေး… တဲ့လေ။ ရော်ရွက်ဝါေýက… နွေဦးပေါက်ကတည်း ကပူပြင်းလာတဲ့ နေရောင်ခြည်အောက်မှာ မိုးကိုမျှော်ကြပြီလေ။ ပိတောက်ဝါငုံဖူး၊ တန်ခူးရောက်တော့ သင်္ကြန်မိုးပြေးလေး မျှော်တာပေါ့။ ဟုတ်တယ်။ အရင်ကတော့ ပိတောက်ဝါငုံဖူး တန်ခူးရောက် တော့ သင်္ကြန်အပြီး မိုးပြေးလေး သည်းသည်း ရွာလေ့ရှိတယ်။ပူမယ်လို့အားယူနေရဲ့ နေမင်းဟာ သင်္ကြန်မိုးကြောင့် ခပ်ရို့ရို့ ဖြစ် သွားသည်ချည်း။ ပြီးတော့ အအေးဓာတ်ကလေး စွက်လာသည်ချည်း။ ဒီ့နောက် ကဆုန်လ ရောက်ပြန်တော့ မသည်းပေမယ့်…

Read More

“ပလတ်စတစ်ညစ်ညမ်းမှုရဲ့ ဆိုးကျိုးတွေကို သတိပြုပါ”

    သွေး (စစ်ကိုင်း)   ကျွန်မတို့ နေ့စဉ်သုံးစွဲနေရတဲ့ အိမ်သုံးပစ္စည်းတွေထဲမှာ ပလတ်စတစ်နဲ့ ပြုလုပ်ထားတဲ့ ပစ္စည်းတွေ ပါဝင်နေပါတယ်။ ဈေးဝယ်ရင် ပလတ်စတစ်အိတ်နဲ့ ထည့်ပေးနေတာကနေ ပန်းကန်၊ ရေပုံး၊ ထိုင်ခုံတွေ အထိ ပလတ်စတစ်နဲ့ ပြုလုပ်ထား တဲ့ ပစ္စည်းတွေက နေရာယူနေကြတာပါ။ တစ်ဖက်က စဉ်းစားကြည့်ရင် ဒီပစ္စည်းတွေဟာ အလွယ်တကူ သုံးစွဲနိုင်တာ မှန်ပေမဲ့ ရေရှည်မှာ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် အတွက် ဆိုးကျိုးသက်ရောက်မှုတွေ ဖြစ်စေနိုင်တာကြောင့် လျှော့ချ သုံးစွဲသင့်ပါတယ်။   မုန့်ဟင်းခါးပဲ ဝယ်ဝယ်၊ ဟင်းပဲ ဝယ်ဝယ်၊ ကြက်ဥပဲ ဝယ်ဝယ် ဆိုင်တွေက ကြွပ်ကြွပ်အိတ်လို့ ခေါ်တဲ့ ပလတ်စတစ်အိတ် တွေနဲ့ ထည့်ပေးကြပါတယ်။ ပစ္စည်းတစ်မျိုးဝယ်လို့ ကြွပ်ကြွပ်အိတ် တစ်လုံးရရင် ပစ္စည်း ၁၀ မျိုးဝယ်ရင် ကြွပ်ကြွပ်အိတ် ၁၀ အိတ်ရလာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။…

Read More

“ပုညရှင်ရင်ပြင် . . . ၊ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်နှင့်၊ တစ်သီးငဆောင်ချမ်း ရွာငါးတန်းတွင် . . . ”

      ဆူးငှက်     “မဏိသာရ မဉ္ဇူသာပါတ် ပါဠိကျမ်း”ဆိုတာ ဗုဒ္ဓစာပေမှာ အလွန်ထင်ရှားတဲ့ ကျမ်းကြီးတစ်ဆူ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီကျမ်းကြီးကို အင်းဝမင်းခေါင်လက်ထက်က နာမည်ကျော်ကြားလှတဲ့ အရှင်အရိယာဝံသ ကိုယ်တော်မြတ်ကြီးက ပြုစုခဲ့ပါတယ်။ အရှင်အရိယာဝံသက ဒီကျမ်းကြီးကို တိတ်ဆိတ်အေးချမ်းမှု အတိပြီးတဲ့ စစ်ကိုင်းတောင်ရိုး၊ ဆွမ်းဦးပုညရှင် စေတီအနီးက မန်းကျည်းတောချောင်မှာ ပြုစုခဲ့တာပါ။   မဏိသာရ မဉ္ဇူသာပါတ် ပါဠိကျမ်းကြီးရဲ့ ပေစာအင်္ဂါများကတော့ ပထမပေစာထုပ်မှာ (၁၉)အင်္ဂါနဲ့ (၇)ရွက်၊ “က”အစ“နေ”အဆုံးဖြစ်ပြီး၊ ဒုတိယပေထုပ်မှာ “က”အစ“ယော်”အဆုံး (၂၅)အင်္ဂါနဲ့ (၁၀)ရွက် ရှိပါတယ်။ ဒီကျမ်းကြီး ပြီးစီးတော့ ဆွမ်းဦးပုညရှင်စေတီရင်ပြင်မှာကျင်းပတဲ့ “စာတော်ဖတ်ပွဲ”ကလည်း ထင်ရှားလှပါတယ်။   ဆရာတော် အရှင်အရိယာဝံသ ပြုစုတော်မူခဲ့တဲ့ “မဏိသာရ မဉ္ဇူသာပါတ် ပါဠိ”ကျမ်း ပေမူကို အင်းဝခေတ်မှ သည်အဆက်ဆက် ထိန်းသိမ်းလာခဲ့ကြတာ မန္တလေးရတနာပုံမ်ခေတ် သင်္ဂဇာကျောင်းတိုက်ရဲ့…

Read More

ကောက်ညှင်းပေါင်း၊ ဘယာကြော်

    ဆူးငှက်       မန္တလေးအငြိမ့် လူရွှင်တော်တွေရဲ့ ပြက်လုံးတစ်ခုရှိ တယ်။   ချစ်စရာ           – ဟေ့… ကိုဒီပါ။ ခင်ဗျား မင်းသမီးနဲ့ မင်္ဂလာမဆောင် ချင်ဘူးလား။   ဒီပါ      – အမလေး…။ မင်္ဂလာဆောင်ချင်တာပေါ့ကွယ်။   ချစ်စရာ           – မင်္ဂလာဆောင်မယ်ဆိုရင် ကလေးမလေးကို     တစ်သက်လုံး ရိုးမြေကျ ပေါင်းမှာလား။   ဒီပါ      – မေးရက်ပါ့ ချစ်စရာရယ်။ ပေါင်းမှာဗျား၊ ပေါင်းမှာဗျား။   ချစ်စရာ           – ကိုင်း…၊ ပေါင်းမယ်ဆိုရင် ရော့… ကောက်ညှင်း။   ဒီပါ      – ဟင်း… မင်းဟာက ဘာဆိုင်လဲကွယ်။   ချစ်စရာ           – ဆိုင်ပါသော်ကောကွယ်။ အဲဒါမှ မင်္ဂလာဆောင်နဲ့ ကောက်ညှင်းပေါင်းနဲ့…

Read More

ကျောင်းနေရွယ်ကလေးတိုင်း ကျောင်းတက်ခွင့်ရပြီလား

မေ ၂၃ – ၂၀၂၄ GG (VOM) ဒီနေ့ မေလ ၂၃ ရက်နေ့မှာ ကျောင်းနေအရွယ်ကလေးတိုင်း ကျောင်းအပ်နှံကြဖို့ ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနက အသိပေးထားပေမယ့်လည်း စစ်ဖြစ်နေတဲ့ဒေသက ကလေးငယ်တွေကတော့ ပညာသင်ခွင့်ဆုံးရှုံးနေကြဆဲဖြစ်ပါတယ်။ လက်ရှိမြန်မာနိုင်ငံရဲ့ နေရာဒေသအတော်များများမှာ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ တိုက်ပွဲတွေကြောင့် နေရပ်စွန့်ခွာစစ်ဘေးရှောင်နေရသူတွေ သန်းနဲ့ချီရှိနေတဲ့အထဲ ကျောင်းနေရွယ် ကလေးငယ်တွေလည်းအများအပြားပါဝင်နေတာကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။ နေအိမ်တွေစွန့်၊ မိမိဒေသကိုစွန့်ပြီးစစ်ဘေးတိမ်းရှောင်နေရတဲ့အတွက် စစ်ရှောင်မိသားစုတွေရဲ့ကလေးငယ်အများစုဟာ စာသင်ကျောင်းတွေနဲ့ ဝေးကွာနေကြ တာဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှစ်ကနေ စတင်ခဲ့တာ ခုချိန်အထိပဲဖြစ်ပါတယ်။ ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနကတော့ နယ်အခြေအနေအရ ကျောင်းတွေ ဖွင့်လှစ်နိုင်ခြင်းမရှိတဲ့ ဒေသက ေ ကျာင်းသားကျောင်းသူ တွေကို အခြားအဆင်ပြေတဲ့ကျောင်းမှာ တက်ရောက်နိုင်ဖို့စီစဉ်ပေးထားတယ်ဆိုပေမယ့်လည်း မြေပြင် အခြေအနေမှာတော့ ကျောင်း တက်ရောက်နိုင်သူနည်းပါးနေပါသေးတယ်။ ” စစ်ရှောင်တွေကို ဒီမှာပဲတက်ချင်ရင်တက်လို့ရအောင် ပညာရေးဦးစီးဌာနဘက်ကတော့စီစဉ်ပေးတယ်၊ဒါပေမယ့် စစ်ရှောင်တွေက ဒီမှာ အမြဲစစ်ရှောင်ရမယ့်အခြေအနေလား၊ နယ်မြေတည်ငြိမ်ရင် နေရပ်ပြန်ရမှာလားပေါ့အဲ့လိုရှိတော့ ကျောင်းအပ်ဖို့ကသေချာတော့မသိသေးဘူး။ဒီမှာပဲ…

Read More

အိုးမကွာ…၊ အိမ်မကွာ

    ဆူးငှက်       ‘အိုးကမပူ၊ စလောင်းကပူ’ ‘အိုးချင်းထား၊ အိုးချင်းထိ’ ‘အိုးတော်လုပ်၊ ဖုတ်ရင်းကမကျက်’ ‘အိုးနှင့်ဆန်တန်ရုံ’ ‘အိုးမလုံ၊ အုံပွင်’ ‘အိုးရွဲ့ကို စလောင်းရွဲ့နှင့်ဖုံး’ ‘အိုးသည် အိုးကောင်းမသုံးရ’ တဲ့ …။     အိုးနှင့်ပတ်သက်ပြီးတွေ့ရတဲ့ မြန်မာစကားပုံတွေပါ။ တကယ်တော့ မြန်မာနှင့်‘အိုး’ဟာ အခုအချိန်အထိ နှစ်ပေါင်း အကြာဆုံး ပေါင်းဖက်သုံးစွဲနေရဆဲပါပဲ။ မည်သည့်နှစ်၊ မည်သည့် ရက်က စတင်တည်ဆောက်တယ်ဆိုတာ အတိအကျမသိနိုင်သေးပေမယ့် လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်ပေါင်း(၁၈၀၀)လောက်ကတည်းက ပျက်စီးခဲ့ တဲ့ ဗိဿနိုးမြို့ဟောင်းကို ပြန်လည် တူးဖေါ်တဲ့အချိန်မှာတော့မြေ အိုးသုံးစွဲမှု အကျယ်အပြန့်ရှိခဲ့တဲ့အထောက်အထားတွေ တွေ့ရ ပါတယ်။ ဗိဿနိုးဆိုတာ အခုတောင်တွင်းကြီးမြို့ရဲ့ အနောက်မြောက်ဖက် ၁၁မိုင်ကျော်လောက်မှာရှိပြီး အေဒီ၁ရာစုဝန်းကျင်က ပျူလူမျိုးတွေတည်ထောင်ခဲ့တဲ့ ရှေးဟောင်းမြို့ကြီး တစ်မြို့လို့လည်း သုတေသီတွေက ခန့်မှန်းကြပါတယ်။ ဗိဿနိုး မြို့ဟောင်း ကြီး ကိုတူးဖော်တဲ့အခါမှာ…

Read More

ကုန်ဈေးနှုန်းဒဏ်ပိ ခက်ခဲနေမြဲ ပြည်သူ့ဝမ်းရေး

မေ၊၂၂၊၂၀၂၄ SN (VOM) မြန်မာပြည်မှာ ကုန်ဈေးနှုန်းတွေ တက်ပြီးရင်း မြင့်တက်လာနေပါတယ်။ စားသုံးသူတွေ အားလုံးမှာ သောကအသီးသီး ရှိနေကြပါတယ်။ ဒီအခြေအနေတွေထဲမှာ ဝင်ငွေနည်းလူတန်းစား၊ ပုံသေဝင်ငွေရ လူတန်းစားတို့ရဲ့ သောက ကတော့ ပိုပြီး ကြီးမားလှပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အခြေခံစားကုန်၊ အထွေထွေကုန်စည် ဈေးနှုန်းတွေဟာ မြန်မာကျပ်ငွေတန်ဖိုး ကျဆင်းလာတာနဲ့အမျှ မြင့်တက်နေတာဟာ ခုချိန်ထိ အရှိန်လျော့သွားခြင်း မရှိသေးပါဘူး။ ငွေကြေးတတ်နိုင်သူတွေ လက်လှမ်းမီတဲ့ ရွှေမှအစ အခြေခံ စားသောက်ကုန်အထိ ဈေးမြင့်တက်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အခြေခံ လူတန်းစား အများစုဟာ စားဝတ်နေရေး ပိုပြီး ခက်ခဲ ကျပ်တည်းတဲ့ ပြဿနာတွေကို နေ့ဓဒူဝ ရင်ဆိုင်နေကြရပါတယ်။ အမေရိကန်ဒေါ်လာဈေး၊ စက်သုံးဆီဈေးတွေ မြင့်တက်လာခြင်း၊ မတည်ငြိမ်မှုတွေကြောင့် နိုင်ငံတဝန်း လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး ခက်ခဲလာခြင်းနဲ့ နိုင်ငံ့စီးပွားရေး အခြေမခိုင်မှု ဖြစ်စဉ်တွေက အခြေခံကုန်စည်ဈေး မြင့်တက်လာခြင်းကို အကြောင်းဖန်စေပါတယ်။…

Read More

သမ္မာအာဇီ၀ ဇာတ်လမ်း

    ဆူးငှက်     ဗထူးကွင်းက အထူးတန်းဘက် အသံချဲ့စက်မှ သီချင်းတစ်ပုဒ်ဖွင့်ပြီးသောအခါ နှစ်ဖက်အသင်း ဘောလုံးသမားများသွေးပူ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ကြဖို့ ကွင်းထဲသို့ ယူနီဖောင်း ကိုယ်စီနှင့် တန်းစီကာ ဝင်လာကြသည်။ ကွင်းထဲတွင်လည်း လေးဖက်လေးတန် ဘောလုံးပွဲကြည့်ပရိသတ် ပြည့်နေပြီဖြစ်၏။     ထိုအချိန်တွင် အထူးတန်း (ပရိသတ်အခေါ် မင်းဘားတန်း) အပေါ်ဆုံးထပ်မှ ဆီးညိုရောင်ရှပ်အင်္ကျီကို ကြယ်သီးအဖြူများနှင့်မီးပူကျ သပ်ရပ်စွာ ဝတ်ဆင်ထားပြီး ဘောင်းဘီရှည် အဖြူစွတ်စွတ်နှင့် ပေါလစ်ရောင်တောက် ရှူးဖိနပ်များကို စမတ်ကျကျဝတ်ဆင်ထားသော အရပ်အမောင်းကောင်းကောင်း လူငယ်ခုနစ်ဦးက သားရေသေတ္တာပုံးများလွယ်ပြီး အောင်မြင်သော အသံဖြင့်”သမ္မာအာဇီဝ လာပါပြီခင်ဗျ။ အောင်ဇော်ဝင်း ဗီတာမင်မြေပဲဆားလှော်” ဟု ပြိုင်တူအော်လိုက်ကြသည်။ ထို့နောက် ခုနစ်ဦးအနက် အလယ်ကောင်မှ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးက ချန်ရစ်ပြီး တစ်ဖက်တစ်ချက်မှ သုံးဦးစီက တောင်ဖက်နှင့်မြောက်ဖက်ဆီ ညီညာစွာထွက်ခွာသွားကြပြီး တဖြည်းဖြည်း တစ်ကွင်းလုံး ပတ်လာတော့၏။ သူတို့က…

Read More
VOM News

FREE
VIEW