မန္တလေးမှာ ဘာမှသုံးမရလို့ မြစ်ထဲ ကန်ချလိုက်တာ ရန်ကုန်မှာသောင်တင်ပြီး ရုပ်ရှင်ဒါရိုက်တာတော့ ဖြစ်ပါသေးတယ်

      ဆူးငှက်         “အပျော်တမ်း”ဟူသော စကားလုံးက မန္တလေးမှာ အထူးသဖြင့် အသုံးများသည်ဟု ထင်သည်။ လွန်ခဲ့သော နှစ်ပေါင်း ၈၀၊ ၉၀လောက် ကတည်းက ‘အပျော်တမ်း’ စကားလုံးကို တွင်တွင်ကျယ်ကျယ် သုံးစွဲခဲ့ကြ၏။ “အပျော်တမ်း ခြင်းလုံးအသင်း”၊“အပျော်တမ်း တူရိယာအသင်း”၊ “အပျော်တမ်း  ကြက်တောင်ကလပ်”၊ “အပျော်တမ်း အလေးမအသင်း” စသည် စသည်ဖြင့် ဖြစ်ပါ၏။     တကယ်တော့ မန္တလေးသည် မြို့ပြ စတင် ဖွဲ့စည်း ကတည်းက “တူရာ တူရာ” စုဖွဲ့သည့် မြို့ပြပုံစံ ဖြစ်သည်။ အမရပူရနေပြည်တော်မှ ပြောင်းရွှေ့လာကတည်းက အမရပူရ နေပြည်တော်တွင် အခြေတကျ နေထိုင်ခဲ့ကြသည့် ရပ်ကွက်အတိုင်း “တူရာအိမ်နီးချင်း”များကို စုသည်။ ဥပမာ ဈေးချို၊ ဝါးတန်း သည်တို့ ဖြစ်၏။…

Read More

လျှပ်စစ်မီးနဲ့ နွေအပူ

ရန်ကုန်၊ ဧပြီ-၂၄-၂၀၂၄SN (VOM)မြန်မာနိုင်ငံတဝန်းမှာ ရာသီဥတုပူပြင်းလာသလို လျှပ်စစ်မီးပျက်ချိန်တွေလည်း ပိုတိုးလာတဲ့အတွက် ပြည်သူလူထုအနေနဲ့ လူမှုဒုက္ခတွေကို အကြီးအကျယ် ရင်ဆိုင်နေကြရပါတယ်။ဒီရက်ပိုင်းအတွင်းမှာပဲ ရန်ကုန်၊ မန္တလေး၊ နေပြည်တော် အစရှိတဲ့ မြို့ကြီးတွေအပါအဝင် နိုင်ငံတဝန်းမှာ လျှပ်စစ်မီးပြတ်တောက်မှု အခြေအနေ အလွန်ကို ဆိုးရွားလာနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ၄ နာရီခြား မီးပေး၊ မီးဖြတ်စနစ်နဲ့ အလှည့်ကျ မီးပေးနေတာဖြစ်ပေမယ့် မီးလာရမယ့်အချိန်မှာ အချိန်ပြည့် မီးမပေးနိုင်တာက အစဉ်အလာတခုလို ဖြစ်နေပါပြီ။အလှည့်ကျမီးပေးစနစ်လို့ ဆိုပေမယ့် မီးပြတ်တောက်ချိန် များနေတာကြောင့် နေအိမ် တော်တော် များများမှာ ဘက်ထရီနဲ့ အင်ဗာတာနဲ့ ဆိုလာပြားတွေကို အသုံးပြုကြရပါတယ်။ တချို့က အိမ်သုံး မီးစက်တွေကို ဝယ်ယူအသုံးပြုကြပါတယ်။ ဝပ်တထောင်ကနေ သုံးထောင်အထိ အသုံးပြုနိုင်တဲ့ ဓာတ်ဆီသုံး မီးစက်တွေကို အများဆုံးအသုံးပြုကြတာပါ။ ဓာတ်ဆီသုံးမီးစက်တွေကလည်း တနာရီကို ပျမ်းမျှ စက်သုံးဆီ တလီတာလောက် ကုန်ကျတာကြောင့် လက်ရှိ မြင့်တက်နေတဲ့ဆီဈေးနဲ့…

Read More

ပလတ်စတစ်အမှိုက်နဲ့ မြေကမ္ဘာနေ့

ဧပြီ ၂၃-၂၀၂၄ SN (VOM) ဧပြီ ၂၂ ရက်နေ့ဟာ ကုလအတွင်းရေးမှူးချုပ်ဟောင်း ဦးသန့် ကိုယ်တိုင် လက်မှတ်ထိုးခွင့်ပြုပေးခဲ့တဲ့ မြေကမ္ဘာနေ့ပါ။ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ကာကွယ်ရေး၊ ဂေဟစနစ်ကြီး ပျက်စီးနေတာကို ကုစားရေးနဲ့ ပိုပြီးတော့ ကြာရှည် ရှင်သန်နိုင်ရေး စတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်တွေနဲ့အတူ မြေကမ္ဘာနေ့ကို ဦးသန့်လက်ထက် ၁၉၇၀ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၂၂ မှာ စတင်ကျင်းပခဲ့တာဟာ ခုဆိုရင် (၅၄) နှစ်မြောက် ရှိနေပါပြီ။ ၂၀၂၄ ခုနှစ်ရဲ့ မြေကမ္ဘာနေ့ ဆောင်ပုဒ်ကတော့ “မြေကမ္ဘာနဲ့ ပလတ်စတစ်ပြဿနာ” (Planet vs. Plastics) ဖြစ်ပါတယ်။ ဘာကြောင့် ဒီဆောင်ပုဒ်ကို သတ်မှတ်ရတာလဲဆိုရင် ပလတ်စတစ်တွေဟာ လူသားတွေရဲ့ ကျန်းမာရေးနဲ့ ရေရှည်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် ကြီးမားတဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုတခု ဖြစ်လာတာကြောင့်လို့ သစ်တောနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ ဦးစည်သူလွင်က မှတ်ချက်ပြုပါတယ်။ ၁၉၅၀…

Read More

သမီးရဲ့ဦး၊ လောပန်းလောင်းနှင့် သီပေါရာဇာ ပါတော်မူရှာပြီ

    ဆူးငှက်     ၁၉၉၀လွန်ကာလ မန္တလေး၏ အနောက်တောင် ကျုံးထောင့် ရေပေါ်ဥယျာဉ် စင်တင်မှ စလိုက်သည်မှာ ထိုစဉ်က လူသူအသွားအလာ နည်းပါးသည့် သိပ္ပံလမ်းပေါ်မှာလည်း စင်တင်တေးဂီတနှင့် ဘီယာဆိုင်တွေ အပြိုင်းအရိုင်း ပေါ်လာသည်။မြောက်ပြင် မြင်းပြိုင်ကွင်းအနီးက စင်တင်ကလည်း နာမည်ကြီးလာသည်။ ထို့အတူ မျက်ပါးရပ်စစ်တပ်ဝင်း အနောက်ပေါက်ကစင်တင်၊ အရှေ့ကျုံးထောင့် ၂၄လမ်းက စင်တင်၊ ဘူတာကြီး အနောက်ဘက် ၇၉လမ်းပေါ်က စင်တင်သာမက မြို့လယ်ခေါင်ဈေးချိုအပေါ်ထပ် တိုက်တန်းကြီး အပေါ်ထပ်စင်တင်၊ ကျောက်သွေးတန်းက စင်တင်တွေလည်း ထင်ရှားသည်။     ထိုစင်တင်များတွင် လူငယ်ကြိုက် ဆိုသော်ငြား ထိုစဉ်ကာလ ဝင်ငွေကောင်းသော အရောင်းအဝယ်သမား၊ ကျောက်သမား၊ ကိုယ်ပိုင်ကျောင်းပိုင်ရှင် ကိုယ်ပိုင်ကျောင်းဆရာများက အများဆုံးဓာတ်ကျသည်။ သူတို့က ခေတ်ပေါ်လည်း ရသည်။မြန်မာသံလည်း ရသည်။ ထိုစင်တင်များ မြန်မာသံ အဆိုတော်များ၏ အမာခံပရိသတ်က လူငယ်များ…

Read More

စားဝတ်နေရေး ကျပ်တည်းမှုကို ထနောင်းခေါက် ခွာရောင်းပြီး ဖြေရှင်းနေသူတွေ

ဧပြီ-၁၉-၂၀၂၄ SN (VOM) ထနောင်းပင်ဆိုတာ အပူပိုင်းအညာဒေသရဲ့ အဖိုးတန်အပင်တမျိုးပါ။ “နွေ ထနောင်း ဆောင်း မန်ကျည်း မိုး ဇရပ်” ပါတဲ့။ နေပူတဲ့ အခါ ထနောင်းရိပ်က အေးမြပြီး ဆောင်းအေးချိန်မှာ မန်ကျည်းရိပ်က အနွေးဓါတ်ပေးတတ်တယ်လို့ မှတ်သားရပါတယ်။ နွေဦးပေါက်ကာလမှာ အခြားသော အပင်တွေက အရွက်ကင်းမဲ့နေတတ်ပေမယ့်လည်း ထနောင်းပင်တွေက စိမ်းစိုစို ရွက်နုသစ်တွေဝေနေလို့ မြင်ရသူရင်ကို အေးမြစေပါတယ်။ အဲ့ဒီ့လိုပဲ ဆောင်းချမ်းမြမြ ခါသမယမှာတော့ မန်းကျည်းပင်အုပ်အုပ်ဆိုင်းဆိုင်းက နွေးထွေးမှုကို ပေးစွမ်းနိုင်ပါတယ်။ အညာနဲ့ ထနောင်း၊ ထနောင်းနဲ့ အညာ က ခွဲခြားမရပါ။ ထနောင်းပင်ဟာ တခြားအပင်တွေနဲ့မတူဘဲ အဝေးကမြင်ရုံနဲ့ ထနောင်းပင်မှန်း သိသာစေတဲ့ ဂုဏ်အင်္ဂါရပ်ကို ပိုင်ဆိုင်ပါတယ်။ အဝါရောင်ပန်းခိုင်တွေက အပင်ထိပ်ဖျားပိုင်းမှာသာ ရှိတတ်တာမို့ ခူးဖို့မလွယ်ပါဘူး။ ထနောင်းပင်ဟာ အညာအရပ်ဒေသမှာ အလွန် တန်ဖိုးကြီးမားတဲ့ အပင်တပင် ဖြစ်ပါတယ်။ ထနောင်းပင်ရဲ့…

Read More

ဘတ်စ်ကား ဒရိုင်ဘာ စပယ်ယာများ၏ သြဂက်စတြာ

    ဆူးငှက်     တကယ်တော့ သင်္ကြန်ဟူသည် တစ်မျိုးသားလုံးနှင့် သက်ဆိုင်သော ပွဲတော်ကြီးဖြစ်သည်။ အယုတ်အလတ် အမြတ်မရွေးအတန်းအစား မခွဲတစ်သားတည်း ပျော်ပါး လွတ်လပ်စွာ ဆင်နွှဲခဲ့ကြသည့် ပွဲတော်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့်  ၁၉၅၂ခုနှစ်တွင် ကျင်းပသော ပြည်ထောင်စု သင်္ကြန်တွင် ပါဝင်ဆင်နွှဲ ကြရာ၌ တပ်မတော်သားပါသည်။ တက္ကသိုလ် ကျောင်းသား ပါသည်။ ရုံးသူရုံးသား ပါသည်။ ကျောင်းသူကျောင်းသား ပါသည်။ ဈေးသူဈေးသားပါသည်။ ဆေးလိပ်သမ ပါသည်။ မော်တော်ကား ဒရိုင်ဘာပါသည်။ ပါဝင် ဆင်နွှဲသည် ဆိုသည်ကလည်း ရေပက်ရုံ၊ ရေပက်ခံရုံမျှ မဟုတ်၊ အနုပညာကို ထုတ်ဖော် ကွန့်မြူးကာ အားလုံးကိုယ်စီ သီချင်းရေးစပ်၊ သီချင်းသီဆို၊ ကိုယ်တိုင် ပါဝင် တီးမှုတ် ကခုန်ကြခြင်း ဖြစ်ပါ၏။     ဂီတ သုခုမ ပညာရှင်များကလည်း ကိုယ့်အနုပညာကို…

Read More

အတင်းအဖျင်းတွေနဲ့ လူကြိုက်များအောင်လုပ်တဲ့ မီဒီယာအရေခြုံလုပ်စားများ

    ဧပြီ-၁၃-၂၀၂၄ SN (VOM)   မီဒီယာဆိုတာ သတင်း၊ ဖျော်ဖြေရေး၊ ပညာရေး၊ ကြော်ငြာနဲ့ အချက်အလက်တွေကို စနစ်တကျ စုဆောင်းဖြန့်ဝေပြီး လူအများကြားမှာ အရေးကြီးတဲ့  ဆက်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းကို ပေးတဲ့ ကြားခံနယ် တခုဖြစ်ပါတယ်။   ယေဘူယျအားဖြင့် မီဒီယာ အမျိုးအစားတွေကို ကြော်ငြာမီဒီယာ၊ ရုပ်သံမီဒီယာ၊ ဒီဂျစ်တယ်မီဒီယာ၊ အီလက်ထရောနစ်မီဒီယာ၊ အသံလွှင့်မီဒီယာ၊ ပုံနှိပ်မီဒီယာ၊ သတင်းမီဒီယာ၊ ဟိုက်ပါမီဒီယာ၊ မာ(လ်)တီမီဒီယာ၊ လူမှုဆက်ဆံရေးမီဒီယာ စသဖြင့် မီဒီယာ အမျိုးအစားတွေ ခွဲခြား သတ်မှတ်နိုင်ပါတယ်။ အဲ့ဒီ့ နည်းပညာတွေအပေါ် မူတည်ပြီး သတင်းအချက်အလက်တွေကို ဖြန့်ဝေပေးဖို့အတွက် ပုံစံအမျိုးမျိုးနဲ့ ဆက်သွယ်ပေးနိုင်တာ ဖြစ်ပါတယ်။   မီဒီယာဆိုတာ တိုင်းပြည်တခုရဲ့ စတုတ္ထမဏ္ဍိုင်ဖြစ်ပါတယ်။ မီဒီယာဆိုတာ အုပ်ချုပ်ရေး၊ တရားစီရင်ရေး၊ ဥပဒေပြုရေး စတဲ့ မဏ္ဍိုင်ကြီး သုံးခုကို မယိမ်းမယိုင်စေရေး တည့်မတ်ပေးတဲ့ မဏ္ဍိုင်တခုဖြစ်သလို ပြည်သူနဲ့အစိုးရကြား…

Read More

ရွှေမန်းတောင်ရိပ်ခို

    ၁၉၄၇ ခုနှစ်က ရေးစပ်ခဲ့သော “ရွှေမန်းတောင်ရိပ်ခို” သီချင်းကို ၁၉၅၀ ခုနှစ် ရန်ကုန် သင်္ကြန်တွင် ဆရာမြို့မငြိမ်းကိုယ်တိုင် ပြန်လည် သစ်ဆန်းခဲ့သောအခါ     ဆူးငှက်     လွတ်လပ်ရေး ကြေညာအပြီး တစ်နှစ်ကျော်အကြာ ၁၉၄၉ ခုမတ်လ ၁၁ ရက်ညနေ ၃ နာရီအချိန်မှာပင် ပြည်တွင်းစစ်ကြောင့် မန္တလေးသည် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် ကေအင်ဒီအိုတပ်များ အောက်သို့ ကျရောက်ခဲ့ရသည်။ တစ်ပြည်လုံးအတိုင်းအတာအရလည်း ပြည်တွင်းစစ်မီးက တောက်လောင်နေ၏။ မန္တလေးမြို့၏ အုပ်ချုပ်ရေးရုံးအချို့၊ စစ်ကိုင်းသို့ ဆုတ်ခွာရုံးထိုင်ကြရသည်။ ဗိုလ်မှူးကြင် ဦးစီးသော မန္တလေး အခြေစိုက် အစိုးရ တပ်ပေါင်းစုက စစ်ကိုင်းတွင် အင်အား ပြန်လည်စုစည်းပြီး မန္တလေးမြို့သိမ်း တိုက်ပွဲ ဆင်နွှဲရပြန်သည်။ ၁၉၄၉ ခု ဧပြီ (၆)ရက်နေ့တွင် မန္တလေးကို ပြန်လည်…

Read More

ရေနန်းဗိမာန်သို့ အိပ်မက်စေတမာန်

    ဆူးငှက်       အခုလို သင်္ကြန်နားနီးတစ်ရက်မှာဖြစ်မှာပေါ့။ ပိုမိုတိတိကျကျဆိုရလျှင် အခုလို သင်္ကြန်နားနီး တစ်ညသား ဖြစ်မှာပေါ့။လမ်း ၈၀ နှင့် ၁၅ လမ်း ဝန်းကျင် ကျုံးအတွင်း ရေခပ်ရန်ခင်းထားသော တံတားလေးပေါ် ဖျာကလေးခင်းကာ ခေါင်းအောက်လက်ခု ပက်လက်အိပ်၍ ကောင်းကင်ပေါ်က ကြယ်တွေ ကြည့်ရင်း လူငယ်လေးနှစ်ဦး စကားပြော နေကြသတဲ့။ တစ်ဦးက မန္တတလေးပန်းချီကျောင်းဆင်း၊ တစ်ဦးက မန္တလေးစိုက်ပျိုးရေးတက္ကသိုလ်ကျောင်းသား…၊ သန်းခေါင်ကျော် မှောင်ထဲ မြောက်နားဆီက လူတစ်ဦးကလည်း လက်ထဲမှာ ပစ္စည်းလေး တစ်ခုကိုင်ပြီး လူသူ တစ်ယောက်တစ်လေကို ရှာဖွေနေပုံဖြင့် ခပ်သုတ်သုတ်လမ်းလျှောက်လာသည်။     လူငယ်လေးနှစ်ဦးအိပ်ရင်း စကားပြောနေသော တံတားလေးနား အရောက် လမ်းလျှောက်လာသူက …“ဟေ့ .. ဘယ်သူတွေလဲကွ…” ဟု အသံပေးရင်း အနားကပ်လာတော့ “ဟာ ……

Read More

ဘုန်းမိုးသွန်းလောင်း နှင့် အေးအေးချမ်းချမ်း

      ဆူးငှက်       ပုဂံခေတ်ကတည်းက အထင်အရှား ရှိခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ မြန်မာ့ရိုးရာ အတာသင်္ကြန်ဟာ မန္တလေး ရတနာပုံမ်ခေတ် အထိ “ပဒေရာဇ်သင်္ကြန်”အဖြစ်ပဲ မှတ်တမ်းမှတ်ရာ ရှိခဲ့တယ်။ “သင်္ကြန်”ဆိုတာ” ကူးပြောင်းခြင်း”ဆိုတဲ့ အနက်အဓိပ္ပာယ်နဲ့ ပုဏ္ဏားဖြူ ပုဏ္ဏားညိုသမားဟူးရားတို့ရဲ့ “စိတ်တော်သိ ဗောင်းတော်ညိတ် “ဗေဒင်ကိန်းခန်း ယတြာများနှင့်အတူ ဘုရင်ဧကရာဇ် အသိုင်းအဝိုင်းရဲ့ ရွှေဘုံနိဒါန်းလာ အခင်းအကျင်းများနဲ့ပဲ နှစ်စဉ်မပျက် ဆောင်ရွက်စီမံရတဲ့ ပြုဖွယ်ကိစ္စများပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အများပြည်သူလူထုအနေနဲ့ကတော့ နှစ်ဟောင်းက အညစ်အကြေးတွေ နှစ်သစ်မှာ ပါမလာအောင်နဲ့၊ နှစ်သစ်မှာ ရေလိုအေးပြီး ပန်းလိုလန်းကြစေကြောင်း ဇမ္မူဒီပါသြဘာနိမိတ် ထွန်းတဲ့ တောင်ကျွန်းသား အစဉ်အလာတွေအတိုင်း အောင်သပြေခက် နဲ့ ရေပက် ကစားကြတာပါပဲ။ ဘယ် မင်းဧကရာဇ် ပြောင်းပြောင်း ပြည်သူလူထုရဲ့ အစဉ်အလာကတော့ ဒီအတိုင်းပါပဲ။     မန္တလေး…

Read More
VOM News

FREE
VIEW