စင်္ကာပူက မြန်မာလူမျိုးတွေပြုလုပ်နေတဲ့ ‘မဲပေးကြမယ်’အစီအစဉ်

စင်္ကာပူက မြန်မာလူမျိုးတွေပြုလုပ်နေတဲ့ ‘မဲပေးကြမယ်’အစီအစဉ်

ရန်ကုန်၊ ဇူလိုင် ၂၆-၂၀၂၀
အေးချမ်းသူ(VOM)

VOM – အရင်ဆုံးအစ်ကိုရဲ့နာမည်နဲ့ မဲပေးကြမယ့်အစီအစဉ်မှာ ဘာတာဝန်ယူထားလဲ ခင်ဗျ
ဖြေ။ အခုလိုပြောခွင့်ရတဲ့အတွက် ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ ကျွန်တော်နာမည်က အောင်ပိုင်(ခ) Alexander Aung ဖြစ်ပါတယ်၊ ယခုလက်ရှိ စင်္ကာပူမှာ project managerအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေပါတယ်။ ကျွန်တော်တာဝန်ယူထားတဲ့အပိုင်းက public relationship, media communications ဖြစ်ပါတယ်။

VOM – Webditeကို တည်ထောင်ရတဲ့ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ပံပိုးပေးတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေကို သိပါရစေခင်ဗျ
ဖြေ။ ဒီ Covid ကာလအတွင်း အခက်အခဲအမျိုးမျိုးကြောင့် ပြည်ပရောက် မဲပေးခွင့်ရှိတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေ အလွယ်တကူ အချိန်ကုန်သက်သာစွာဖြင့် ပုံစံ-၁၅ကို များများတင်နိုင်ပြီ၊ မဲများများပေးနိုင်အောင် ရည်ရွယ်ခဲ့တာပါ။ ကျွန်တော်တို့အဖွဲ့က “မဲပေးကြမယ်” website ကို ဖန်တီးတဲ့အချိန်မှာ တခြားသော volunteer group တွေနဲ့လည်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ပါတယ်။ စင်္ကာပူမှာရှိတဲ့ မြန်မာသံရုံးကလည်း ကူညီပေးပါတယ်။ အဲ့ဒီအတွက်လည်း သံရုံးကိုကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

VOM – နိူင်ငံရပ်ခြားမှာနေတဲ့ မြန်မာနိူင်ငံသားတွေမဲပေးခွင့်နဲ့ပတ်သက်ပြီး အရင်ကရော ဆောင်ရွက်တာမျိုးရှိလား
ဖြေ။ ၂၀၁၅ မှာတုန်းက အခုလို ကိုဗစ်နှောက်ယှက်မှုတွေ မရှိဘူးဆိုတော့ လူတိုင်းဟာ အခက်အခဲမရှိ ပုံစံ-၁၅ တင်နိုင်ကြပါတယ်။ ကျွန်တော့်အနေနဲ့ ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲဟာ နိုင်ငံခြားရောက်နေချိန် ပထမဆုံး အတွေ့အကြုံလည်း ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် lesson learn ကာလဖြစ်ခဲ့ရုံဖြစ်ပြီး ကူညီဆောင်ရွက်နိုင်တာ မရှိခဲ့ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ၂၀၁၅ တုန်းက နိုင်ငံတကာမှာရောက်နေတဲ့ နိုင်ငံသားတွေဟာ ပုံစံ-၁၅တင်မှ ကြိုတင်မဲပေးခွင့်ရမယ်ဆိုတာ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် မသိခဲ့ကြဘူး…
ကြိုတင်မဲပေးချိန်မှာမှ ပုံစံ-၁၅ မတင်ခဲ့မိလို့ ပုံစံ-၁၅ တင်ရာမှာ အချက်အလက် မပြည့်စုံ/ မှားယွင်းလို့ မဲစာရင်းမပါတာတွေ ဖြစ်ခဲ့ကြပြီး ဝမ်းနည်းဒေါသဖြစ်ကြ၊ သံရုံးရှေ့မှာ ငိုကြ၊ စတဲ့အဖြစ်တွေရှိခဲ့တယ်။ အခု ၂၀၂၀မှာ အဲ့ဒီလို တူညီတဲ့အမှားမျိုးတွေကို လျှော့ချနိုင်အောင်၊ ပြီးတော့ ကိုဗစ်ကြောင့် သွားရေးလာရေးခက်ခဲတဲ့ အခြေအနေမှာ ပုံစံ-၁၅ ကို လွယ်လွယ်ကူကူ အောင်မြင်စွာတင်နိုင်ကြအောင် အခုလို အကောင်အထည် ဖော်ဖြစ်ခဲ့တာပါ။

VOM – မဲပေးကြမယ်အစီအစဉ်ဟာ စင်ကာပူနိူင်ငံအတွက်ပဲလား အခြားနိူင်ငံတွေရောမပါဘူးလား
ဖြေ။ ကျွန်တော်တို့ အဖွဲ့ ဆန္ဒအရကတော့ ပြည်ပရောက် မြန်မာနိုင်ငံသားတိုင်းအတွက် လုပ်ပေးချင်ပေမယ့် အခုထိတော့ စင်္ကာပူ၊ မလေးရှား၊ ထိုင်း၊ ကိုရီးယား၊ ဂျပန် ၊ဩစတေးလျ နဲ့ နောက်ထပ်တိုး နိုင်ငံတွေဖြစ်ကြတဲ့ အမေရိက၊ အင်္ဂလန်၊ India နိုင်ငံတွေမှာပါ ကြိုတင်ဆန္ဒမဲပေးနိုင်ဖို့ ပုံစံ-၁၅ ကို သက်ဆိုင်ရာသံရုံးများသို့ လွယ်ကူအဆင်ပြေစွာ အောင်အောင်မြင်မြင် တင်နိုင်ကြပါပြီ။

VOM – လက်တလော စင်ကာဗူသံရုံးရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်တွေမှာ ဖော်ပြထားတဲ့ ပုံစံ-၁၅ပေးပို့သူတွေဟာ မဲပေးကြမယ်အစီအစဉ်ကပို့တဲ့သူတွေလား။

ဖြေ။ ကိုယ်ကြိုက်တဲ့ ပုံစံအမျိုးမျိုးနဲ့ ပုံစံ-၁၅ကို တင်လို့ရပါတယ်။ သံရုံးကထုတ်ပြန်တဲ့ အရေအတွက်ဟာ သံရုံးကလက်ခံရရှိတဲ့ အရေအတွက်ဖြစ်ပါတယ်။ သံရုံးကို ကိုယ်တိုင်တိုက်ရိုက်တင်ကြတာရော၊ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ မဲပေးကြမယ် website ကိုအသုံးပြုပြီး တင်ကြတာရော အားလုံးပါပါတယ်။ လက်ရှိမှာတော့ မဲပေးကြမယ် website ကနေ တင်တာပိုများပါတယ်။ အဓိက ပြည်ပရောက်မဲဆန္ဒရှင်တွေ ပုံစံ-၁၅ကို တင်ဖြစ်ဖို့ပဲ အရေးကြီးပါတယ်။

VOM – အချို့ပုံစံ-၁၅မှာ အချက်အလက်မပြည့်စုံတာတွေရှိတယ်၊ ဒါဟာနည်းပညာနဲ့ဆိုင်လား
ဖြေ။ အချက်အလက်မပြည့်စုံသူတွေအများစုက လိုအပ်တဲ့အချက်အလက်ပေးရမှာ မပြည့်စုံလို့ဖြစ်တာက ရာခိုင်းနှုန်းအားဖြင့်များပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ websiteကနေ ပုံစံ-၁၅ တင်မယ်ဆိုရင် ပထမဦးဆုံး စာသေချာဖတ်ပါ၊ လိုအပ်တဲ့အချက်အလက်များကို မှန်ကန်စွာ ဖြည့်စွက်ပေးပါ၊ ဖြည့်ပြီးလျှင် preview နှိပ်ပြီး ပေါ်လာတဲ့ ပုံစံ-၁၅ဖောင်မှာ ကိုယ်ဖြည့်ခဲ့တာ မှန်၊မမှန်ကို စစ်ဆေးပေးပါ၊ မှန်တယ်ဆိုရင် submit နှိပ်ပြီးတင်လိုက်ပါ။ ကျွန်တော်တို့ website က အလွယ်တကူအသုံးပြုလို့ရအောင် ဖန်တီးထားပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့မဲပေးကြမယ် website ကိုဝင်ပြီး ပုံစံ ၁၅ တင်ဖို့ အကယ်၍ နည်းပညာနဲ့ မရင်းနှီးဘူးဆိုရင် ကျွန်တော်တို့ မဲပေးကြမယ် page မှာတင်ထားတဲ့ ပုံစံ-၁၅တင်နည်း video ကိုကြည့်ပါ။ အကယ်၍ အခက်အခဲရှိနေတယ်ဆိုရင် ကျွန်တော်တို့မဲပေးကြမယ် အဖွဲ့ရဲ့ PR team ကို messengerကနေ လာမေးပါ။ ကျွန်တော်တို့အဖွဲ့က အချိန်မရွေးရှင်းပြပေးပါတယ်။

VOM – တစ်ချို့မဲပေးဘူးလို့လည်းကြားတယ် ကိုဗစ်ကြောင့် မဲပေးတာကို အခက်အခဲဖြစ်စေနိူင်လား၊
ဖြေ။ ယခုလက်ရှိအခြေအနေအရ စင်္ကာပူက မြန်မာတွေ ယနေ့အထိ (၁၉၀၀၀) ခန့် ကြိုတင်ဆန္ဒမဲပေးဖို့ ပုံစံ-၁၅ တင်ပြီးပြီလို့သိရပါတယ်၊ ပုံစံ ၁၅ တင်ဖို့ စတင်လက်ခံခဲ့တာ တပတ်ကျော်ခန့်ပဲ ရှိပါသေးတယ်။ အခုတိုင်းဆိုရင် စင်္ကာပူရောက်မြန်မာတွေရဲ့ ကြိုတင်မဲအရေအတွက်ဟာ ၂၀၁၅ ထက် များနိုင်မယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။ စင်္ကာပူသံရုံးကလည်း တတ်နိုင်တဲ့ဘက်ကနေ ကြိုတင်မဲပေးရာမှာ အဆင်ပြေအောင် စီစဉ်နိုင်မယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်။

VOM – နည်းပညာနဲ့မရင်းနှီးတဲ့ ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားတွေအတွက် ဘယ်လိုစီစဉ်ထားလည်း
ဖြေ။ ကျွန်တော်တို့ မဲပေးကြမယ်website ကိုအသုံးပြုပြီး formတင်ရတာ Facebook account ဖွင့်တာထက် ပိုလွယ်ကူပါတယ်။ နည်းပညာနဲ့မရင်းနှီးပေမယ့်လည်း ကိုယ့်တိုင် ပုံစံ-၁၅ကို တင်နိုင်အောင်လုပ်ထားပါတယ်။ ဖုန်းအသုံးပြုတတ်တဲ့လူတိုင်း ပုံစံ-၁၅ ကို တင်နိုင်အောင်လည်း ဖန်တီထားပါတယ်။ အကယ်၍ အခက်အခဲရှိတယ်ဆိုရင် ကျွန်တော်တို့ရဲ့ user guile video ကိုကြည့်ပါ၊ ကိုယ်တိုင်ကြိုးစားပြီးတင်ပါ၊ အကယ်၍ အဆင်မပြေသေးဘူးဆိုရင် messager မှာလာပြောပါ။ ကျွန်တော်တို့အဖွဲ့က ကူညီဖို့အဆင်သင့်စောင့်နေပါတယ်။ နောက်ပြီး ထိုင်းက volunteer အချို့နဲ့လည်း စကားပြောခွင့်ရပါတယ်၊ သုံးရတာ အဆင်ပြေတယ်လို့ feedback ရပါတယ်။ အကယ်၍ website ကနေတင်ဖို့ အခက်အခဲရှိရင် တချို့ hard copy ကောက်နေတဲ့အဖွဲ့နဲ့ တိုင်ပင်ကြည့်ပါ။ အဆင်မပြေခဲ့ဘူးဆိုလျှင် ကျွန်တော်တို့ကိုအကြောင်းကြားပါ ၊တတ်နိုင်သမျှ အကောင်းဆုံးကူညီပါမယ်။

VOM – မဲပေးခွင့်ရရှိရေးအတွက် ပုံစံ-၁၅အချက်အလက်ပြည့်စုံအောင် မသိသေးတဲ့သူတွေကို ဘယ်လိုမျိုးမျှဝေချင်လဲ
ဖြေ။ သက်ဆိုင်ရာသံရုံးအသီးသီးရဲ့ ပုံစံ-၁၅ တင်ရာမှာ လိုအပ်တဲ့အချက်အလက်တွေကို သံရုံးရဲ့website / Facebook ပေါ်မှာ လေ့လာမှတ်သားပြီး ပုံစံ-၁၅ တင်ရာမှာ လိုအပ်တဲ့အချက်အလက်များကို သေသေချာချာတင်ပေးပါ၊ ကျွန်တော်တို့ကိုယ်တိုင် ကိုယ့်တိုင်းပြည်အတွက် မဲပေးရမယ့်အခွင့်အရေးကို ကြိုးစားပြီးဖန်တီးကြပါလို့ တိုက်တွန်းပြောချင်ပါတယ်။

VOM – လာမယ့်နိုဝင်ဘာလမှာကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာ ပြည်ပရောက်မြန်မာနိူင်ငံသားတွေ မဲပေးဖို့အတွက် ဘယ်လိုမျိုးစီစဉ်ထားလဲ
ဖြေ။ ကျွန်တော်တို့ ပြည်ပရောက်မြန်မာနိုင်ငံတွေက အကြောင်းအမျိုးမျိုကြောင့် ကိုယ့်နိုင်ငံနဲ့ဝေးရာမှာ ရောက်နေပေမဲ့လည်း ကျွန်တော်တို့ ကိုယ်တိုင်းပြည်ကိုချစ်တဲ့စိတ်ကတော့ မဝေးပါဘူး။ ကျွန်တော်တို့အဖွဲ့က သက်ဆိုင်ရာနယ်ပယ်မှာ professional အဖြစ် အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းနဲ့ အလုပ်လုပ်နေပါတယ်။ ဒီရွေးကောက်ပွဲမှ မဟုတ်ပါဘူး၊ လိုအပ်တဲ့နေရာတိုင်းမှာ တတ်နိုင်သလောက် ကူညီချင်ပါတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ဘာတွေဆက်လက်ကူညီဆောင်ရွက်ပေးဦးမလဲဆိုတာက သံရုံးက အစီအစဉ်ပေါ်မှာမူတည်ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ တတ်နိုင်သလောက်ကူညီချင်ပါတယ်။

VOM – လက်ရှိမှာရော မဲပေးကြမယ်အစီအစဉ်ကို အခြားနိူင်ငံက သံရုံးတွေနဲ့ရော ချိတ်ဆက်ထားတာမျိုးရှိလား
ဖြေ။ လက်ရှိမှာတော့ စင်္ကာပူ၊ ဂျပန်၊ ထိုင်း၊ မလေရှားသံရုံးတွေက အသိအမှတ်ပြုတဲ့အကြောင်း အကြောင်းပြန်ထားပါတယ်၊ ကျန်တဲ့သံရုံးတွေကိုတော့ email ပို့ထားပါတယ်၊ အခုထိတော့ email ပြန်တာ မရသေးပါဘူး။ ဒါပေမယ့် မဲပေးကြမယ် websiteကိုတော့ သိမယ်လို့ထင်ပါတယ်။

VOM – မဲပေးကြမယ်အစီအစဉ်ကနေ အသုံးပြုဦးရေနဲ့ ဘာတွေများရှေ့ဆက်လုပ်သွားဖို့ရှိသလည်း
ဖြေ။ ယခုလက်ရှိတော့ ၁၂၀၀၀ ကျော်က မဲပေးကြမယ် website ကိုအသုံးပြုပြီး၊ ပုံစံ-၁၅ကို တင်ပြီးပြီလို့ သိရပါတယ်။ ဘာတွေရှေ့ဆက်လုပ်သွားမယ်ဆိုတာ အဖွဲ့နဲ့တိုင်ပင်ပြီး official announce လုပ်ပါမယ်။

VOM – အခုလိုမေးမြန်းတဲ့အပြင် ဘာများဖြည့်စွက်ပြီးပြောချင်တာရှိသေးလည်း
ဖြေ။ ကျွန်တော်တို့ မဲပေးကြမယ် websiteကို စတင်ပြီး develop လုပ်မယ်ဆိုတော့ အဓိကအချက်၂ချက် စဉ်းစားပါတယ်၊ ပထမအချက်ကတော့ Personal Data Protection Act ( PDPA) ပါ၊ ဒုတိယအချက်ကတော့ data security ပါ။ ပထမအချက်ဖြစ်တဲ့ PDPA ဆိုတာ စင်္ကာပူ၊ ကိုရီယား၊ ဂျပန် စတဲ့နိုင်ငံတွေမှာ ပြဋ္ဌာန်းထားတဲ့ လူပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာ အချက်အလက်တွေကို ကာကွယ်ပေးထားတဲ့ အက်ဥပဒေဖြစ်ပါတယ်။ website အသုံးပြုသူရဲ့ data တွေကို ခွင့်ပြုချက်မရဘဲ၊ သဘောတူညီမှုမရဘဲ collect လုပ်ခွင့်၊ ပြင်ဆင်ခွင့်၊ တခြားသော third partyအဖွဲ့အစည်းကို ဖြန့်ဝေ ရောင်းချခွင့်မရှိပါဘူး။ အဲ့ဒီ PDPA ဥပဒေကို ဒီwebsiteကို develop မလုပ်ခင်ကတည်းက လိုက်နာရမယ်ဆိုတာ အဖွဲ့ဝင်တွေအားလုံး သိရှိထားပါတယ်။ ဒီကိစ္စကို သေချာအလေးအနက်စဉ်းစားခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ဒီအတွက်ကြောင့်ပဲ ကျွန်တော်တို့ website ရဲ့ဒုတိယ pageမှာ PDPA consent ကိုထည့်သွင်းဖော်ပြထားပါတယ်။ အသုံးပြုသူအနေနဲ့ ဒီဥပဒေကို နားလည်သိရှိသဘောတူမှသာလျှင်ဝင်ပြီး ပုံစံ-၁၅ကို တင်ရပါမယ်၊ အဲ့ဒီလိုပဲ ကျွန်တော်တို့ အဖွဲ့အနေနဲ့ အာမခံနိုင်တာက ဒီ data တွေကို ပုံစံ-၁၅ တင်တာကလွဲပြီး အခြားမည့်သည့်အဖွဲ့အစည်း တစ်ခုခုကိုမှ လွဲပြောင်း၊ ရောင်းချ၊ ဖြန့်ဝေမှာ မဟုတ်ဘူးဆိုတာ ကတိပေးနိုင်ပါတယ်။ Personal data တွေပါတဲ့အတွက်ကြောင့် ကျွန်တော်တို့ရဲ့ system ကို နည်းပညာပိုင်းအရ data security ကို မြင့်တင်ထားပါတယ်ဆိုတာ အသုံးပြုသူတွေကို အသိပေးပါရစေ၊ နောက်ပြီး ကျွန်တော်တို့websiteက data တွေကို generate တခါတည်းလုပ်ပြီး သံရုံးတွေကို တိုက်ရိုက်တစ်ချိန်တည်း email ပို့လိုက်တာဖြစ်ပါတယ်ဆိုတာ အသုံးပြုသူတွေကို အသိပေးလိုက်ပါတယ်။ ပုံစံ-၁၅တင်ဖို့ အဖက်ဖက်က ပုံစံအမျိုးမျိုးနဲ့ ဝိုင်းဝန်းအကူအညီပေးကြတာတွေ့ရတာ အရမ်းဝမ်းသာအားရမိပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ကူညီပုံတွေမတူကြသော်လည်း ကျွန်တော်တို့အားလုံးရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်က “များများတင်၊ များများပေး၊ များများနိုင်”ဆိုတာပဲဖြစ်ပြီး ပန်းတိုင်တူညီတယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်။

#voiceofmyanamar #VOM #မဲပေးကြမယ်

Zawgyi

စကၤာပူက ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြျပဳလုပ္ေနတဲ့ ‘မဲေပးၾကမယ္’အစီအစဥ္

ရန္ကုန္၊ ဇူလုိင္ ၂၆-၂၀၂၀
ေအးခ်မ္းသူ(VOM)

VOM – အရင္ဆုံးအစ္ကိုရဲ႕နာမည္နဲ႔ မဲေပးၾကမယ့္အစီအစဥ္မွာ ဘာတာဝန္ယူထားလဲ ခင္ဗ်
ေျဖ။ အခုလိုေျပာခြင့္ရတဲ့အတြက္ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္နာမည္က ေအာင္ပိုင္(ခ) Alexander Aung ျဖစ္ပါတယ္၊ ယခုလက္ရွိ စကၤာပူမွာ project managerအျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တာဝန္ယူထားတဲ့အပိုင္းက public relationship, media communications ျဖစ္ပါတယ္။

VOM – Webditeကို တည္ေထာင္ရတဲ့ရည္႐ြယ္ခ်က္နဲ႔ ပံပိုးေပးတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြကို သိပါရေစခင္ဗ်
ေျဖ။ ဒီ Covid ကာလအတြင္း အခက္အခဲအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ျပည္ပေရာက္ မဲေပးခြင့္ရွိတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ အလြယ္တကူ အခ်ိန္ကုန္သက္သာစြာျဖင့္ ပုံစံ-၁၅ကို မ်ားမ်ားတင္ႏိုင္ၿပီ၊ မဲမ်ားမ်ားေပးႏိုင္ေအာင္ ရည္႐ြယ္ခဲ့တာပါ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔အဖြဲ႕က “မဲေပးၾကမယ္” website ကို ဖန္တီးတဲ့အခ်ိန္မွာ တျခားေသာ volunteer group ေတြနဲ႔လည္း ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ပါတယ္။ စကၤာပူမွာရွိတဲ့ ျမန္မာသံ႐ုံးကလည္း ကူညီေပးပါတယ္။ အဲ့ဒီအတြက္လည္း သံ႐ုံးကိုေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

VOM – ႏိူင္ငံရပ္ျခားမွာေနတဲ့ ျမန္မာႏိူင္ငံသားေတြမဲေပးခြင့္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အရင္ကေရာ ေဆာင္႐ြက္တာမ်ိဳးရွိလား
ေျဖ။ ၂၀၁၅ မွာတုန္းက အခုလို ကိုဗစ္ေႏွာက္ယွက္မႈေတြ မရွိဘူးဆိုေတာ့ လူတိုင္းဟာ အခက္အခဲမရွိ ပုံစံ-၁၅ တင္ႏိုင္ၾကပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ့္အေနနဲ႔ ၂၀၁၅ ေ႐ြးေကာက္ပြဲဟာ ႏိုင္ငံျခားေရာက္ေနခ်ိန္ ပထမဆုံး အေတြ႕အႀကဳံလည္း ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ lesson learn ကာလျဖစ္ခဲ့႐ုံျဖစ္ၿပီး ကူညီေဆာင္႐ြက္ႏိုင္တာ မရွိခဲ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ၂၀၁၅ တုန္းက ႏိုင္ငံတကာမွာေရာက္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံသားေတြဟာ ပုံစံ-၁၅တင္မွ ႀကိဳတင္မဲေပးခြင့္ရမယ္ဆိုတာ က်ယ္က်ယ္ျပန႔္ျပန႔္ မသိခဲ့ၾကဘူး…
ႀကိဳတင္မဲေပးခ်ိန္မွာမွ ပုံစံ-၁၅ မတင္ခဲ့မိလို႔ ပုံစံ-၁၅ တင္ရာမွာ အခ်က္အလက္ မျပည့္စုံ/ မွားယြင္းလို႔ မဲစာရင္းမပါတာေတြ ျဖစ္ခဲ့ၾကၿပီး ဝမ္းနည္းေဒါသျဖစ္ၾက၊ သံ႐ုံးေရွ႕မွာ ငိုၾက၊ စတဲ့အျဖစ္ေတြရွိခဲ့တယ္။ အခု ၂၀၂၀မွာ အဲ့ဒီလို တူညီတဲ့အမွားမ်ိဳးေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ေအာင္၊ ၿပီးေတာ့ ကိုဗစ္ေၾကာင့္ သြားေရးလာေရးခက္ခဲတဲ့ အေျခအေနမွာ ပုံစံ-၁၅ ကို လြယ္လြယ္ကူကူ ေအာင္ျမင္စြာတင္ႏိုင္ၾကေအာင္ အခုလို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ျဖစ္ခဲ့တာပါ။

VOM – မဲေပးၾကမယ္အစီအစဥ္ဟာ စင္ကာပူႏိူင္ငံအတြက္ပဲလား အျခားႏိူင္ငံေတြေရာမပါဘူးလား
ေျဖ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အဖြဲ႕ ဆႏၵအရကေတာ့ ျပည္ပေရာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံသားတိုင္းအတြက္ လုပ္ေပးခ်င္ေပမယ့္ အခုထိေတာ့ စကၤာပူ၊ မေလးရွား၊ ထိုင္း၊ ကိုရီးယား၊ ဂ်ပန္ ၊ဩစေတးလ် နဲ႔ ေနာက္ထပ္တိုး ႏိုင္ငံေတြျဖစ္ၾကတဲ့ အေမရိက၊ အဂၤလန္၊ India ႏိုင္ငံေတြမွာပါ ႀကိဳတင္ဆႏၵမဲေပးႏိုင္ဖို႔ ပုံစံ-၁၅ ကို သက္ဆိုင္ရာသံ႐ုံးမ်ားသို႔ လြယ္ကူအဆင္ေျပစြာ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ တင္ႏိုင္ၾကပါၿပီ။

VOM – လက္တေလာ စင္ကာဗူသံ႐ုံးရဲ႕ ထုတ္ျပန္ခ်က္ေတြမွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ပုံစံ-၁၅ေပးပို႔သူေတြဟာ မဲေပးၾကမယ္အစီအစဥ္ကပို႔တဲ့သူေတြလား။

ေျဖ။ ကိုယ္ႀကိဳက္တဲ့ ပုံစံအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ပုံစံ-၁၅ကို တင္လို႔ရပါတယ္။ သံ႐ုံးကထုတ္ျပန္တဲ့ အေရအတြက္ဟာ သံ႐ုံးကလက္ခံရရွိတဲ့ အေရအတြက္ျဖစ္ပါတယ္။ သံ႐ုံးကို ကိုယ္တိုင္တိုက္႐ိုက္တင္ၾကတာေရာ၊ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ မဲေပးၾကမယ္ website ကိုအသုံးျပဳၿပီး တင္ၾကတာေရာ အားလုံးပါပါတယ္။ လက္ရွိမွာေတာ့ မဲေပးၾကမယ္ website ကေန တင္တာပိုမ်ားပါတယ္။ အဓိက ျပည္ပေရာက္မဲဆႏၵရွင္ေတြ ပုံစံ-၁၅ကို တင္ျဖစ္ဖို႔ပဲ အေရးႀကီးပါတယ္။

VOM – အခ်ိဳ႕ပုံစံ-၁၅မွာ အခ်က္အလက္မျပည့္စုံတာေတြရွိတယ္၊ ဒါဟာနည္းပညာနဲ႔ဆိုင္လား
ေျဖ။ အခ်က္အလက္မျပည့္စုံသူေတြအမ်ားစုက လိုအပ္တဲ့အခ်က္အလက္ေပးရမွာ မျပည့္စုံလို႔ျဖစ္တာက ရာခိုင္းႏႈန္းအားျဖင့္မ်ားပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ websiteကေန ပုံစံ-၁၅ တင္မယ္ဆိုရင္ ပထမဦးဆုံး စာေသခ်ာဖတ္ပါ၊ လိုအပ္တဲ့အခ်က္အလက္မ်ားကို မွန္ကန္စြာ ျဖည့္စြက္ေပးပါ၊ ျဖည့္ၿပီးလွ်င္ preview ႏွိပ္ၿပီး ေပၚလာတဲ့ ပုံစံ-၁၅ေဖာင္မွာ ကိုယ္ျဖည့္ခဲ့တာ မွန္၊မမွန္ကို စစ္ေဆးေပးပါ၊ မွန္တယ္ဆိုရင္ submit ႏွိပ္ၿပီးတင္လိုက္ပါ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ website က အလြယ္တကူအသုံးျပဳလို႔ရေအာင္ ဖန္တီးထားပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔မဲေပးၾကမယ္ website ကိုဝင္ၿပီး ပုံစံ ၁၅ တင္ဖို႔ အကယ္၍ နည္းပညာနဲ႔ မရင္းႏွီးဘူးဆိုရင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ မဲေပးၾကမယ္ page မွာတင္ထားတဲ့ ပုံစံ-၁၅တင္နည္း video ကိုၾကည့္ပါ။ အကယ္၍ အခက္အခဲရွိေနတယ္ဆိုရင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔မဲေပးၾကမယ္ အဖြဲ႕ရဲ႕ PR team ကို messengerကေန လာေမးပါ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔အဖြဲ႕က အခ်ိန္မေ႐ြးရွင္းျပေပးပါတယ္။

VOM – တစ္ခ်ိဳ႕မဲေပးဘူးလို႔လည္းၾကားတယ္ ကိုဗစ္ေၾကာင့္ မဲေပးတာကို အခက္အခဲျဖစ္ေစႏိူင္လား၊
ေျဖ။ ယခုလက္ရွိအေျခအေနအရ စကၤာပူက ျမန္မာေတြ ယေန႔အထိ (၁၉၀၀၀) ခန႔္ ႀကိဳတင္ဆႏၵမဲေပးဖုိ႔ ပုံစံ-၁၅ တင္ၿပီးၿပီလို႔သိရပါတယ္၊ ပုံစံ ၁၅ တင္ဖို႔ စတင္လက္ခံခဲ့တာ တပတ္ေက်ာ္ခန႔္ပဲ ရွိပါေသးတယ္။ အခုတိုင္းဆိုရင္ စကၤာပူေရာက္ျမန္မာေတြရဲ႕ ႀကိဳတင္မဲအေရအတြက္ဟာ ၂၀၁၅ ထက္ မ်ားႏိုင္မယ္လို႔ ယူဆရပါတယ္။ စကၤာပူသံ႐ုံးကလည္း တတ္ႏိုင္တဲ့ဘက္ကေန ႀကိဳတင္မဲေပးရာမွာ အဆင္ေျပေအာင္ စီစဥ္ႏိုင္မယ္လို႔ ယုံၾကည္ပါတယ္။

VOM – နည္းပညာနဲ႔မရင္းႏွီးတဲ့ ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားေတြအတြက္ ဘယ္လိုစီစဥ္ထားလည္း
ေျဖ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ မဲေပးၾကမယ္website ကိုအသုံးျပဳၿပီး formတင္ရတာ Facebook account ဖြင့္တာထက္ ပိုလြယ္ကူပါတယ္။ နည္းပညာနဲ႔မရင္းႏွီးေပမယ့္လည္း ကိုယ့္တိုင္ ပုံစံ-၁၅ကို တင္ႏိုင္ေအာင္လုပ္ထားပါတယ္။ ဖုန္းအသုံးျပဳတတ္တဲ့လူတိုင္း ပုံစံ-၁၅ ကို တင္ႏိုင္ေအာင္လည္း ဖန္တီထားပါတယ္။ အကယ္၍ အခက္အခဲရွိတယ္ဆိုရင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ user guile video ကိုၾကည့္ပါ၊ ကိုယ္တိုင္ႀကိဳးစားၿပီးတင္ပါ၊ အကယ္၍ အဆင္မေျပေသးဘူးဆိုရင္ messager မွာလာေျပာပါ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔အဖြဲ႕က ကူညီဖို႔အဆင္သင့္ေစာင့္ေနပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ထိုင္းက volunteer အခ်ိဳ႕နဲ႔လည္း စကားေျပာခြင့္ရပါတယ္၊ သုံးရတာ အဆင္ေျပတယ္လို႔ feedback ရပါတယ္။ အကယ္၍ website ကေနတင္ဖို႔ အခက္အခဲရွိရင္ တခ်ိဳ႕ hard copy ေကာက္ေနတဲ့အဖြဲ႕နဲ႔ တိုင္ပင္ၾကည့္ပါ။ အဆင္မေျပခဲ့ဘူးဆိုလွ်င္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ကိုအေၾကာင္းၾကားပါ ၊တတ္ႏိုင္သမွ် အေကာင္းဆုံးကူညီပါမယ္။

VOM – မဲေပးခြင့္ရရွိေရးအတြက္ ပုံစံ-၁၅အခ်က္အလက္ျပည့္စုံေအာင္ မသိေသးတဲ့သူေတြကို ဘယ္လိုမ်ိဳးမွ်ေဝခ်င္လဲ
ေျဖ။ သက္ဆိုင္ရာသံ႐ုံးအသီးသီးရဲ႕ ပုံစံ-၁၅ တင္ရာမွာ လိုအပ္တဲ့အခ်က္အလက္ေတြကို သံ႐ုံးရဲ႕website / Facebook ေပၚမွာ ေလ့လာမွတ္သားၿပီး ပုံစံ-၁၅ တင္ရာမွာ လိုအပ္တဲ့အခ်က္အလက္မ်ားကို ေသေသခ်ာခ်ာတင္ေပးပါ၊ ကြၽန္ေတာ္တို႔ကိုယ္တိုင္ ကိုယ့္တိုင္းျပည္အတြက္ မဲေပးရမယ့္အခြင့္အေရးကို ႀကိဳးစားၿပီးဖန္တီးၾကပါလို႔ တိုက္တြန္းေျပာခ်င္ပါတယ္။

VOM – လာမယ့္ႏိုဝင္ဘာလမွာက်င္းပမယ့္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ ျပည္ပေရာက္ျမန္မာႏိူင္ငံသားေတြ မဲေပးဖို႔အတြက္ ဘယ္လိုမ်ိဳးစီစဥ္ထားလဲ
ေျဖ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျပည္ပေရာက္ျမန္မာႏိုင္ငံေတြက အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳေၾကာင့္ ကိုယ့္ႏိုင္ငံနဲ႔ေဝးရာမွာ ေရာက္ေနေပမဲ့လည္း ကြၽန္ေတာ္တို႔ ကိုယ္တိုင္းျပည္ကိုခ်စ္တဲ့စိတ္ကေတာ့ မေဝးပါဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တို႔အဖြဲ႕က သက္ဆိုင္ရာနယ္ပယ္မွာ professional အျဖစ္ အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္းနဲ႔ အလုပ္လုပ္ေနပါတယ္။ ဒီေ႐ြးေကာက္ပြဲမွ မဟုတ္ပါဘူး၊ လိုအပ္တဲ့ေနရာတိုင္းမွာ တတ္ႏိုင္သေလာက္ ကူညီခ်င္ပါတယ္။ ေ႐ြးေကာက္ပြဲအတြက္ ဘာေတြဆက္လက္ကူညီေဆာင္႐ြက္ေပးဦးမလဲဆိုတာက သံ႐ုံးက အစီအစဥ္ေပၚမွာမူတည္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ တတ္ႏိုင္သေလာက္ကူညီခ်င္ပါတယ္။

VOM – လက္ရွိမွာေရာ မဲေပးၾကမယ္အစီအစဥ္ကို အျခားႏိူင္ငံက သံ႐ုံးေတြနဲ႔ေရာ ခ်ိတ္ဆက္ထားတာမ်ိဳးရွိလား
ေျဖ။ လက္ရွိမွာေတာ့ စကၤာပူ၊ ဂ်ပန္၊ ထိုင္း၊ မေလရွားသံ႐ုံးေတြက အသိအမွတ္ျပဳတဲ့အေၾကာင္း အေၾကာင္းျပန္ထားပါတယ္၊ က်န္တဲ့သံ႐ုံးေတြကိုေတာ့ email ပို႔ထားပါတယ္၊ အခုထိေတာ့ email ျပန္တာ မရေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ မဲေပးၾကမယ္ websiteကိုေတာ့ သိမယ္လို႔ထင္ပါတယ္။

VOM – မဲေပးၾကမယ္အစီအစဥ္ကေန အသုံးျပဳဦးေရနဲ႔ ဘာေတြမ်ားေရွ႕ဆက္လုပ္သြားဖို႔ရွိသလည္း
ေျဖ။ ယခုလက္ရွိေတာ့ ၁၂၀၀၀ ေက်ာ္က မဲေပးၾကမယ္ website ကိုအသုံးျပဳၿပီး၊ ပုံစံ-၁၅ကို တင္ၿပီးၿပီလို႔ သိရပါတယ္။ ဘာေတြေရွ႕ဆက္လုပ္သြားမယ္ဆိုတာ အဖြဲ႕နဲ႔တိုင္ပင္ၿပီး official announce လုပ္ပါမယ္။

VOM – အခုလိုေမးျမန္းတဲ့အျပင္ ဘာမ်ားျဖည့္စြက္ၿပီးေျပာခ်င္တာရွိေသးလည္း
ေျဖ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ မဲေပးၾကမယ္ websiteကို စတင္ၿပီး develop လုပ္မယ္ဆိုေတာ့ အဓိကအခ်က္၂ခ်က္ စဥ္းစားပါတယ္၊ ပထမအခ်က္ကေတာ့ Personal Data Protection Act ( PDPA) ပါ၊ ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ data security ပါ။ ပထမအခ်က္ျဖစ္တဲ့ PDPA ဆိုတာ စကၤာပူ၊ ကိုရီယား၊ ဂ်ပန္ စတဲ့ႏိုင္ငံေတြမွာ ျပ႒ာန္းထားတဲ့ လူပုဂၢိဳလ္ဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္ေတြကို ကာကြယ္ေပးထားတဲ့ အက္ဥပေဒျဖစ္ပါတယ္။ website အသုံးျပဳသူရဲ႕ data ေတြကို ခြင့္ျပဳခ်က္မရဘဲ၊ သေဘာတူညီမႈမရဘဲ collect လုပ္ခြင့္၊ ျပင္ဆင္ခြင့္၊ တျခားေသာ third partyအဖြဲ႕အစည္းကို ျဖန္႔ေဝ ေရာင္းခ်ခြင့္မရွိပါဘူး။ အဲ့ဒီ PDPA ဥပေဒကို ဒီwebsiteကို develop မလုပ္ခင္ကတည္းက လိုက္နာရမယ္ဆိုတာ အဖြဲ႕ဝင္ေတြအားလုံး သိရွိထားပါတယ္။ ဒီကိစၥကို ေသခ်ာအေလးအနက္စဥ္းစားခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီအတြက္ေၾကာင့္ပဲ ကြၽန္ေတာ္တို႔ website ရဲ႕ဒုတိယ pageမွာ PDPA consent ကိုထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားပါတယ္။ အသုံးျပဳသူအေနနဲ႔ ဒီဥပေဒကို နားလည္သိရွိသေဘာတူမွသာလွ်င္ဝင္ၿပီး ပုံစံ-၁၅ကို တင္ရပါမယ္၊ အဲ့ဒီလိုပဲ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အဖြဲ႕အေနနဲ႔ အာမခံႏိုင္တာက ဒီ data ေတြကို ပုံစံ-၁၅ တင္တာကလြဲၿပီး အျခားမည့္သည့္အဖြဲ႕အစည္း တစ္ခုခုကိုမွ လြဲေျပာင္း၊ ေရာင္းခ်၊ ျဖန္႔ေဝမွာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ ကတိေပးႏိုင္ပါတယ္။ Personal data ေတြပါတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ system ကို နည္းပညာပိုင္းအရ data security ကို ျမင့္တင္ထားပါတယ္ဆိုတာ အသုံးျပဳသူေတြကို အသိေပးပါရေစ၊ ေနာက္ၿပီး ကြၽန္ေတာ္တို႔websiteက data ေတြကို generate တခါတည္းလုပ္ၿပီး သံ႐ုံးေတြကို တိုက္႐ိုက္တစ္ခ်ိန္တည္း email ပို႔လိုက္တာျဖစ္ပါတယ္ဆိုတာ အသုံးျပဳသူေတြကို အသိေပးလိုက္ပါတယ္။ ပုံစံ-၁၅တင္ဖို႔ အဖက္ဖက္က ပုံစံအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ဝိုင္းဝန္းအကူအညီေပးၾကတာေတြ႕ရတာ အရမ္းဝမ္းသာအားရမိပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ကူညီပုံေတြမတူၾကေသာ္လည္း ကြၽန္ေတာ္တို႔အားလုံးရဲ႕ ရည္႐ြယ္ခ်က္က “မ်ားမ်ားတင္၊ မ်ားမ်ားေပး၊ မ်ားမ်ားႏိုင္”ဆိုတာပဲျဖစ္ၿပီး ပန္းတိုင္တူညီတယ္လို႔ ယုံၾကည္ပါတယ္။

#voiceofmyanamar #VOM #မဲေပးၾကမယ္